Yeni askerlik sistemine ilişkin düzenlemeleri içeren Askeralma Kanunu Teklifi, Meclis Milli Savunma Komisyonunda kabul edildi. Yeni sistem yürürlüğe girerse 6 ayı dolan askerler terhis olabilecek.
Milli Savunma Bakan Yardımcısı Şuay Alpay, yeni askerlik sistemine ilişkin teklifin ciddi sorunları çözecek niteliğe sahip olduğunu belirterek, “Sistemin bütününe yapılan eleştirilerde haksızlık yapılıyor. Yoklama kaçağı ve bakaya kalanların sayısının 600 bin olduğu söylendi ama yoklama ve bakaya kalanların sayısı 460 bin civarında.” dedi.
Milli Savunma Komisyonunda yeni askerlik sistemiyle ilgili düzenlemelerin yer aldığı Askeralma Kanun Teklifi’nin tümü üzerindeki görüşmeler tamamlandı.
Teklifin tümü üzerinde söz alan CHP İzmir Milletvekili Mehmet Ali Çelebi, “12 ay yaparken yetmeyen asker kaynağının süre 6 aya inince nasıl yeteceğini” sordu.
Askerlikte kalacaklara TOKİ’de öncelik verilmesini eleştiren Çelebi, profesyonel olarak yıllardır askerlik yapan ve terörle mücadele eden askerlere de bu hakkın tanınmasını istedi.
“Döviz ile bedelliyi ayırın”
CHP Denizli Milletvekili Haşim Teoman Sancar ise bedelli askerlik için ödenecek ücretleri eleştirerek, “15 bin lira 5 aylık bir tarihte 30 bine çıkmasının kıstası nedir?” diye sordu. Dövizle askerlik yapacaklarla bedelli askerlik yapacaklar arasında haksızlık olduğunu savunan Sancar, “Gurbetçiyle Türkiye’deki vatandaşı aynı tutarsanız bu adaletli olmaz. Döviz ile bedelliyi ayırın. Yurt dışındaki asgari ücretle Türkiye’deki aynı değil. Gelir farkı varsa gider farkı da olmalı.” diye konuştu.
HDP Şanlıurfa Milletvekili Nimetullah Erdoğmuş da vicdani ret konusunun bütün dünyada bir hak olarak değerlendirildiğini ifade ederek, “İnancı gereği savaş karşıtı olanlar bu hakkın kendilerine verilmesini isteyebilir. Bundan dolayı vicdanı reddi bir sorumsuzluk olarak değil bir hak talebi olarak görmemiz gerekir.” dedi.
MHP Bursa Milletvekili Hidayet Vahapoğlu da zorunlu askerlik süresinin düşürülmesiyle terhislerin söz konusu olacağını belirterek, ülkenin bulunduğu bölgede risklerle karşı karşıya gelinebileceğine dikkati çekti. Vahapoğlu, tecrübe kazanmış askerlerin terhisinin Türkiye’nin savunmasında ne gibi eksiklikler doğuracağının dikkate alınması gerektiğine işaret etti.
Milli Savunma Bakan Yardımcısı Şuay Alpay da milletvekillerinin eleştirilerine yanıt verdi.
Alpay, “Sistemin bütününe haksız eleştiriler yapılıyor. Yoklama kaçağı ve bakaya kalanların sayısının 600 bin olduğu söylendi ama 460 bin yoklama kaçağı ve bakaya var. Bu kanun teklifi ciddi sorunları çözecek bir niteliğe sahip” değerlendirmesinde bulundu.
“Teklifle Cumhurbaşkanlığına geniş yetkiler verildiği” eleştirileri üzerine Alpay, düzenlemenin cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine uyum çerçevesinde hazırlandığını kaydetti.
Teklifin tümü ve maddeler üzerindeki görüşmelerin tamamlanmasının ardından Askeralma Kanunu Teklifi, Milli Savunma Komisyonunda kabul edildi.
Bedelliye ‘tecil’ sınırlaması
1 aylık temel eğitim koşuluyla bedelli askerlik sürekli hale getiriliyor. Bedelli askerlik için eğitim durumlarına göre yükümlülerin tecil süreleri dikkate alınacak. Tecil süreleri, lise eğitimi için 22, meslek liseleri için 25, meslek yüksekokulları ve lisans eğitimi için 28, lisanüstü eğitim için 32, doktora ve tıp eğitimi için 35, sporcular için 35 yaşa kadar olabilecek.
Eğitim durumlarına göre bu süreleri aşan kişiler, bedelli askerlik uygulamasından yararlanamayacak. Tecil sürelerinin bitiminde askerlik hizmetine başlamayarak “bakaya” kalanlar ya da asker kaçağı konumuna düşenler, bedelli askerlik kapsamı dışında tutulacak. Ancak yasa tasarısındaki geçici madde, yasanın çıkmasının ardından bakaya ya da asker kaçağı durumundakilere bir defaya mahsus bedelliye başvurma hakkı getiriyor. Bakaya ve asker kaçağı durumundakiler bedelli kurasına katılacak, kura çıkarsa bedelli, çıkmazsa 6 ay askerlik yapacaklar. Asker kaçağı ve bakaya durumunda olanlara kaçak kaldıkları gün başına idari para cezası uygulanacak. Kendiliğinden gelenler kaçak kaldıkları gün başına 5 TL, yakalananlar ise gün başına 10 TL idari para cezasıyla cezalandırılacaklar.
Başvuruda tercih yapılacak: Başlangıta hangi askerlik modelinin tercih edildiği sorulacak. Bedelli için talebin fazla olması durumunda kura çekilecek. Kurada çıkmayanlar bir sonraki kuraya katılabilecek.
Yedek astsubaylık getiriliyor
Lisans mezunu olanlar yedek subay, önlisans mezunu olanlar yedek astsubay olarak askerlik yapabilecek. 12 ay süren askerliğin 10 ayı boyunca maaş alacaklar.
Haksız tutukluluk sayılacak
Yasa teklifinde dikkat çeken bir unsur da haksız şekilde tutuklu kalanların cezaevinde geçirdikleri sürenin askerliğe sayılmasını öngören madde oldu. Teklifte, “Yargılama sonucu beraat edenlerin gözaltı ve tutukluluk süreleri askerlik hizmetinden sayılır” hükmü yer alıyor.
Polislerin durumu
Polis okuluna girenlerin askerliği tecil edilecek. Polisler meslekte 10 yılı doldurmaları durumunda askerlik yapmış sayılacaklar. Jandarma ve Sahil Güvenlik komutanlıklarının personeli ayrıca askerlik yapmayacak.
