Faiz artışı ve piyasalardaki durgunluk konut piyasasında beklenen düşüşlerin gelmesine yetmedi. Küresel piyasadaki beklenti, konut fiyat artışında rekorlar kıran Türkiye’ye de tam olarak yansımadı. İşte sebepleri…
Yükselen faiz oranları ile birlikte yavaşlama eğilimine girmesi umulan konut piyasasında beklenen fiyat düşüşlerinin gerçekleşmemesi yatırımcıların kafasını karıştırdı.
Küresel konut piyasasında öngörülen iyileşmeler tam olarak gerçekleşmezken Türkiye’de de aynı şekilde konut enflasyonunun hızı yavaşlasa da fiyatlardaki artış eğilimi ve yüksek seyir sürdü.
Konut fiyatlarında beklenen dengelenmenin sağlanamamasının en önemli sebepleri ise yüksek hane halkı tasarrufları, düşük arz ve göçmen sayısındaki artış oldu.
TÜRKİYE KONUT FİYAT ARTIŞLARINDA YİNE LİDER
Uluslararası emlak danışmanlık şirketi Knight Frank’ın 56 ülke ve bölgeyi kapsayan araştırma sonuçlarına göre, Türkiye ikinci çeyrekte yıllık yüzde 96 ile konut fiyatlarının en çok arttığı ülke oldu. Ancak ilk çeyrekte bu oranın yüzde 132,8 olduğu hesaba katıldığında fiyat artış hızındaki gerileme dikkat çekti.
Ayrıca nisan-mayıs-haziran aylarını kapsayan ikinci çeyrekte konut fiyatları yüzde 13,8 arttı. 2023’ün ilk altı ayında ise konut fiyatlarındaki artış yüzde 39 olarak gerçekleşti.
TCMB verilerine göre ise konut fiyatları 2023 Temmuz ayında yıllık bazda yüzde 94,7 arttı. Böylece yıllık artış hızındaki gerileme temmuzda sürdü. Türkiye genelinde ortalama konut fiyatı ise 2,63 milyon TL oldu.
KÜRESEL KONUT PİYASASI
Küresel verilere bakıldığında ise konut fiyatlarının düştüğü ancak bu düşüşlerin sınırlı kaldığı görüldü. İsviçreli bankacılık devi UBS, geçtiğimiz ay yayınladığı Küresel Emlak Balonu Raporu’nda konut piyasasındaki dengesizliklerin azaldığını belirtti.
UBS’nin incelediği 25 şehirde 2022 ortasından 2023 ortasına reel konut fiyatlarının ortalama yüzde 5 düştüğünü belirtildi ve fiyatlarda daha fazla düşüşün muhtemel olduğu aktarıldı.
BEKLENEN DENGE SAĞLANAMADI
Ancak analistlerin bu yılın başlarında artan ipotek faizleri nedeniyle tahmin ettiği çift haneli fiyat düşüşleri tam olarak gerçekleşmedi. Yüksek hane halkı tasarrufları, düşük arz ve göçmen sayısındaki artış, 2023’te düşüşleri sınırladı.
Knight Frank raporuna göre, ilk çeyrekte her on pazardan dördünde fiyatlar geçtiğimiz yıl düşerken, son üç ayda sadece üçte birinde düşüş yaşanması küresel piyasa koşullarında ılımlı bir iyileşmeye işaret etti.
Öte yandan geçtiğimiz ay Reuters’in emlak analistleri arasında yaptığı ankete göre, küresel emlak fiyatlarındaki son düşüşün büyük ölçüde sona erdiği düşünülüyor. Ayrıca büyük pazarlardaki ortalama ev fiyatlarının yılın başında beklenenden daha az düşerek 2024’te yükselmesi bekleniyor.
TÜRKİYE’DE DURUM NE?
Türkiye için de benzer bir durum geçerli. Türkiye dünya üzerinde konut fiyatlarının en çok arttığı ülke konumunu sürdürürken artan faizler sonrası fiyat artış hızının yavaşladığı görüldü.
Ancak konut alımına vatandaşlık verilmesi, Ortadoğu’dan, Körfez’den, Avrupa’dan ve Rusya’dan gelen göçlerin sürmesi ve konut arzının kısıtlı kalması gibi sebepler fiyatlarda gerçek bir dengelenmenin önüne geçti.
Knight Frank raporunda da konu ile ilgili, “Son dönemde para politikasında ortodoks bir yaklaşıma geçişin, enflasyonist baskılarda hızlı bir düşüşe yol açması pek mümkün görünmüyor” ifadeleri yer aldı.
