Bilim insanları, aşırı işlenmiş gıdaların dünya çapında ciddi bir sağlık riski oluşturduğunu belirterek endişe verici bir uyarıda bulundular.
São Paulo Üniversitesi’nde Profesör Carlos Monteiro, yaklaşan Uluslararası Obezite Kongresi’nde aşırı işlenmiş gıdaların tehlikeleriyle ilgili çarpıcı bir sunum yapmaya hazırlanıyor. “Ultra işlenmiş gıda” kavramının mucidi Monteiro, bu gıdaların sağlıklı beslenme düzenlerini tehdit ederek tütün ürünleri gibi caydırıcı uyarılarla satılmaları gerektiğini savunuyor.
Guardian’a verdiği röportajda Monteiro, “Ultra işlenmiş gıdalar, sağlık üzerinde yarattıkları önemli risklere rağmen küresel beslenmemizde giderek daha fazla yer kaplıyor” dedi. “Bu gıdalar, daha sağlıklı ve daha az işlenmiş gıdaların yerini alıyor ve zararlı özellikleriyle diyet kalitesini düşürüyor. Bu da obezite salgınını ve diyetle ilişkili diğer kronik hastalıkları tetikliyor.”
Geçtiğimiz Şubat ayında yayınlanan bir araştırma, ultra işlenmiş gıdaların kalp hastalığı, kanser, tip 2 diyabet ve erken ölüm riskiyle ilişkili olduğunu ortaya koydu. Monteiro, bu gıdaların endüstriyel olarak üretilen bileşenlerin bir karışımı olduğunu ve genellikle çok az gerçek gıda içerdiğini vurguladı.
“Bu gıdalar, tuz, şeker ve sağlıksız yağlar gibi ultra işlenmiş bileşenler açısından zengindir ve bunlar vücudumuza zarar verir” diye açıkladı Monteiro. “Ayrıca lif, vitamin ve mineraller gibi besleyici unsurlardan yoksundurlar.”
Bilim insanları, aşırı işlenmiş gıdaları tanımlamak için bir dizi kriter geliştirdiler. Bu gıdalar, genellikle beş veya daha fazla bileşen içerir, bunlar arasında tatlandırıcılar, emülgatörler, stabilizatörler ve koruyucular bulunur. Ayrıca genellikle endüstriyel işleme teknikleri kullanılarak üretilirler ve çok az miktarda tanınabilir bütün gıda içerirler.
Monteiro ve meslektaşları, aşırı işlenmiş gıdaların tüketiminin küresel obezite krizinin önemli bir itici gücü olduğunu savunuyorlar. Bu gıdalar yüksek oranda doymuş yağ ve şeker içerir ve bağımlılık yapıcı tatlar ve dokulara sahip olacak şekilde tasarlanmıştır.
“Bu gıdalar hızlı bir şekilde tüketilebilir ve beyinde iştahı uyarır, bu da aşırı tüketime yol açar” dedi Monteiro. “Ayrıca bağırsak sağlığımızı bozarlar ve metabolik bozukluklara yol açabilirler.”
Bilim insanları, aşırı işlenmiş gıdaların tüketimini azaltmanın ve yerine daha sağlıklı seçenekler koymanın önemli olduğunu vurguluyorlar. Bunlar arasında meyve, sebze, tam tahıllar ve yağsız proteinler gibi gerçek, bütün gıdalar yer almaktadır.
“Sağlıklı bir diyet, gerçek, işlenmemiş gıdalara dayanmalıdır” diye belirtti Monteiro. “Aşırı işlenmiş gıdalar, küresel sağlık için bir tehdit oluşturuyor ve bunların tüketimini sınırlamamız gerekiyor.”
