Pakistan ve İran’ın Afgan Sığınmacılara Yönelik Sınır Dışı Planları
Pakistan’ın Afganları sınır dışı etme girişimlerinin ardından İran da benzer bir uygulamaya hazırlanıyor. İran hükümeti, 2024 Mart’a kadar yaklaşık iki milyon sığınmacıyı ülkeden çıkarmayı planlıyor.
İran, Birleşmiş Milletler verilerine göre dört milyon, kendi kaynaklarına göre ise sekiz milyon Afgan sığınmacıya ev sahipliği yapıyor. Afganistan’dan gelen sığınmacıların büyük çoğunluğu, çatışmalar veya ekonomik nedenlerle komşu İran’a sığınmıştı.
Ortak dil ve kültürel bağlar nedeniyle Afganlar, İran’da özellikle inşaat ve tarım gibi düşük ücretli sektörlerde ucuz işgücü olarak tercih ediliyor. Ancak çoğu kaçak olarak çalışıyor ve resmi oturma iznine sahip değil.
İran kolluk kuvvetleri komutanı Ahmet Rıza Rada, hükümetin Afgan sığınmacıları belirlenen tarihe kadar sınır dışı etme kararını doğruladı. Rada, İran şirketlerinin çalışma izni olmayan yabancıları istihdam etmesinin yasa dışı olduğunu belirtti.
Tepkilere Yanıt
İran’ın sınır dışı etme kararı, kamuoyunda yükselen tepkilere de yanıt niteliği taşıyor. İran’da artan işsizliğin bir nedeni olarak Afganistanlı sığınmacılar gösteriliyor.
Taliban’ın Afganistan’da yeniden iktidara gelmesinin ardından İran’a sığınanların sayısı daha da arttı. Bu durum, zaten yüksek olan sığınmacı sayısını daha da artırdı ve Afganlara yönelik olumsuz bir yaklaşım oluşmasına yol açtı.
DEAŞ’ın Afganistan kolu tarafından İran’da gerçekleştirilen terör saldırıları da Afganlara yönelik öfkeyi körükledi. Sosyal medyada Afgan sığınmacılara yönelik nefret söylemi arttı. Kentlerde Afganların sınır dışı edilmesi için protestolar düzenlendi ve Afgan göçmenler fiziksel saldırılara maruz kaldı.
İran parlamentosu, göçmen sayısını sınırlamak için yeni bir yabancılar yasası üzerinde çalışıyor. Tasarı, şehir ve eyaletlerdeki göçmen sayısının nüfusun %3’ünü geçmemesini öngörüyor. Yasa kabul edilirse, daha fazla göçmenin sınır dışı edilmesi bekleniyor.
İran, geçtiğimiz yıl yaklaşık 600.000 Afganı ülkeyi terk etmeye zorladı. İran silahlı kuvvetleri, Afganistan sınırına 70 kilometre uzunluğunda bir duvar inşa edeceğini duyurdu. Ancak duvarın kaçak sınır geçişlerini azaltıp azaltmayacağı tartışılıyor.
