IKBY Bağdat Temsilcisi: Erbil’in önceliği Bağdat’la yaşanan sorunları diyalogla çözmek. Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) hükümeti Bağdat Temsilcisi Faris İsa, gösteriler nedeniyle istifa etmek zorunda kalan eski Başbakan Adil Abdulmehdi ile yarım kalan müzakereler, Kazimi hükümetinde taraflar arasındaki ilişkilerin seyri, iki yönetim arasındaki anlaşmazlık konuları olan petrol ve gümrük kapıları gelirleriyle, Peşmerge’nin tartışmalı bölgelere geri dönüş iddiaları ve terör örgütü PKK’nın ülkedeki yasa dışı varlığını AA muhabirine değerlendirdi.
İsa, IKBY’de eylül ayında Mesrur Barzani başkanlığında kurulan hükümetin önceliğinin, “Bağdat ile askıda bulunan tüm konuların anayasal çerçevede ve açık bir diyalog zemininde çözülmesi” olduğunu ifade ederek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Başbakan Barzani, hükümeti kurma yemini sonrası büyük bir heyetle Bağdat’ı ziyaret etti ve burada görüştüğü Başbakan, Meclis Başkanı ve Cumhurbaşkanı’na Erbil ve Bağdat arasındaki tüm sorunların çözümü konusunda sahip olduğu iradeyi ortaya koydu. Erbil’in önceliği Bağdat’la yaşanan sorunları diyalogla çözmekEski Başbakan Abdulmehdi ile yarım kalan müzakereler
İsa, geçen yıl ekim ayında başlayan sokak gösterilerinden dolayı istifa etmek zorunda kalan eski Başbakan Adil Abdulmehdi ile o dönem askıda bulunan meselelerle ilgili yeni sayfa açtıklarını ve müzakerelere başladıklarını hatırlatarak, “Adil Abdulmehdi ile ciddi anlaşmalara vardık ancak o dönem ne yazık ki Bağdat’taki siyasetin kilitlenmesi ve başkent ile 9 ayrı vilayette sokak gösterilerinin başlamasından ötürü Abdulmehdi ve kabinesi istifa etmek zorunda kalmıştı.” dedi.
“IKBY ve merkezi yönetimin yeni tip koronavirüs (Kovid-19) kriziyle de meşgul olması birçok alanda nihai anlaşmalara varmamıza imkan tanımadı.” diye konuşan İsa, 2019 yılının Bağdat ve Erbil arasındaki ilişkilerde istikrarlı bir yıl olduğunu 2020 ve sonraki dönemlerde de istikrarın sürmesini ümit ettiklerini dile getirdi.
IKBY Bağdat Temsilcisi İsa, Başbakan Kazimi’nin ise kendileri için ümit vadettiğini belirterek, “Kazımi, IKBY ve ülkedeki diğer tüm siyasi taraflarla iyi ilişkilere sahip ve ulusal bir çizgi ve vizyon benimsiyor. Saddam Hüseyin’e karşı ilk muhalefet yıllarına Duhok’ta başlayan Kazımi, Irak’taki Kürt meselesini de tüm boyutlarıyla biliyor ve anlayış gösteriyor. Bu durum da bize yeni bir umut verdi. Kazımi’yi adaylık ve hükümeti kurması sürecinde destekledik ve bu desteğimizi de sürdüreceğiz.” ifadelerini kullandı.
İsa, Bağdat yönetimiyle sorunların çözümü için iki tur müzakere yaptıklarını hatırlatarak, Kazımi’nin nihai çözüme ulaşılması yönünde “gerçek bir irade” taşıdığını savundu.
Eski Başbakan Haydar el-İbadi’nin siyasetteki öğrencisi gözüyle bakılan Adnan Zurfi’nin başbakanlığının desteklenmemesi konusunda ise İsa “Zurfi’ye karşı korkularımız yoktu. Zurfi’ye saygımız var ancak başbakan adayını belirleme meselesi Şiilerin uhdesindeydi. Zurfi’nin adaylığına karşı Şiiler arasında konsensüs sağlanamamıştı.” değerlendirmesini yaptı.
Bağdat yönetiminin “Erbil’in ihraç ettiği petrol gelirlerini merkeze ödememesi” gerekçesiyle IKBY’deki memur maaşlarını vermemesi konusuna da değinen İsa, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Erbil ve Bağdat arasındaki petrol meselesi en karmaşık ve zaman zaman sorunların kaynağı olarak öne çıkan bir meseledir. Bölgesel hükümetin, petrol ihracatının merkez tarafından yönetilmesi konusunda başından beri hiçbir sorunu yoktu. Ancak, bu konuda da nihai anlaşmaya varılması lazım. Petrol meselesi, IKBY ile ortak şekilde federal yönetimin idaresinde olmalı.
Bağdat ile en son görüşmemizde petrol ihracatıyla ilgili tüm verileri merkezi yönetim heyetine şeffaf şekilde teslim ettik. Ancak bazen Bağdat’tan petrol gibi konulara aşırı merkeziyetçi bir bakışla yaklaşılıyor. Irak, halkın yüzde 85’inin ‘evet’ dediği Anayasa’ya göre, merkezi değil federal bir devlettir.”
Faris İsa, Bağdat’ın IKBY ve diğer bölgelerdeki memurların maaşlarını ödemekle sorumlu olduğunu vurgulayarak, IKBY’deki memur maaşlarının ödenmesi konusunda da ciddi müzakerelerin olduğunu, yakında Erbil’den Başbakan Yardımcısı Kubat Talabani liderliğindeki heyetin Bağdat’ı ziyaret edeceği bilgisini paylaştı.
Irak hükümeti, ülkenin doğusundaki Diyala’da İran’a açılan iki sınır kapısıyla Basra’da Kuveyt’e açılan bir sınır kapısının kontrolünü siyasi parti ve Şii milislerden alıp güvenlik güçlerine teslim ettiğini açıklamıştı. Bağdat’ın IKBY denetimindeki sınır kapılarının kontrolünü de ele almak istediği iddia ediliyor.
İsa ise bu konuda Bağdat’tan herhangi bir talep ya da adımın atılmadığını ifade ederek, “IKBY’deki sınır kapılarının kontrolü Kürdistan hükümeti nezdindedir. Bölgedeki gümrük ve havalimanlarındaki pasaport kontrollerinde merkezi yönetime bağlı memurlar bulunuyor ve sistem gayet başarılı şekilde çalışıyor. Sınır kapılarının kontrolü ve gelirlerinin merkeze teslim edilmesi konuları da müzakerelerde yer alıyor.” diye konuştu.
IKBY’ye bağlı Peşmerge güçlerinin Ekim 2017’de merkezi yönetim güçlerine bıraktığı Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelere geri dönmesi tartışmalarını da değerlendiren İsa, şunları dile getirdi:
“DEAŞ’ın Irak’taki tehlikesi bitmedi ve hala varlık gösteriyor. DEAŞ, Irak’ta yeniden örgütlenmeye başladı, uyuyan hücrelerini de harekete geçirdi ve her gün terör eylemlerinde bulunuyor. Bu yüzden tartışmalı bölgelerdeki güvenlik durumu iyi değil.
Peşmerge güçlerinin de ulusal savunma ve güvenlik birimi olduğu için bu bölgelere geri dönmesi ve ülke topraklarındaki savunma operasyonlarına katılmasında ne gibi bir sıkıntı olabilir ki? Peşmerge’nin tartışmalı bölgelerde coğrafi bilgisi de söz konusu. Tartışmalı bölgelerin tek taraflı (merkezi yönetim) yönetilmesi ve güvenliğin sağlanmasında başarılı olunacağını sanmıyoruz.”
Temsilci İsa, Peşmerge’nin tartışmalı bölgelere geri dönmesi ve DEAŞ’a karşı operasyonlara katılması konusunda müzakerelerin sürdüğünü ancak henüz nihai anlaşmaya varılmadığını söyledi.
Irak Başbakanı Kazımi, iki gün önce erken seçim tarihini yakında açıklayacağını duyurmuştu.
Kürt grupların bu duruma bakışını ise İsa, “Irak, karanlık tünelde bulunan bir ülke durumunda. Ülkede ciddi siyasi sorunlar ve bunun yanı sıra petrol fiyatlarının düşmesi nedeniyle ekonomik sıkıntılar bir de salgın sorunu var. Erbil ve Bağdat arasında da anlaşmazlıklar mevcut. Kazımi hükümeti geçicidir ve ülkeyi erken seçime hazırlama görevine sahip. Ancak yeni tip koronavirüs krizi ve yeni seçim yasası bitmeden bir yıldan önce erken seçime gidilmesi zor. Hükümetin de önünde 2 yıldan az süre var.” görüşünü dile getirdi.
Terör örgütü PKK’nın ülkedeki varlığıyla ilgili sorunların diyalog yoluyla çözülmesinden yana olduklarını ifade eden İsa, Türkiye ve Irak’ın bu konuda anlaşmaya varması temennisinde bulundu.
