Hopa Ziraat Odası Başkanı: Çaykur’un planlama hatası nedeniyle çay tarlada kartlaştı
EKONOMİ – Hopa Ziraat Odası Başkanı: Çaykur’un planlama hatası nedeniyle çay tarlada kartlaştı Artvin Hopa Ziraat Odası Başkanı Olcay Muti, Hopa’da çay üreticilerinin yaşadığı sorunları tespit etmek amacıyla bugün üreticilerin bahçelerini ziyaret etti.
Muti, çay sezonunun geç açılması nedeniyle çay bahçelerinde ürün kaybının yaşandığını ve üreticilerinin zarara uğradığına dikkat çekti. Muti, çay üreticilerinin yaşadığı sorunlara ilişkin ANKA Haber Ajansı’na şunları söyledi:
“Kemalpaşalıyım ve çay sürümünün üçüncü sürümü bir haftadır başladı. Üreticilerimizi bahçelerinde ziyaret ediyoruz. Çayda sürümi verime dair ve aynı zamanda üreticilerin sıkıntılarını bahçelerinde ve sorunu yerinde tespit etmek içinde bugün Muhammet abimizi ziyaret ediyoruz ve Muhammet abimiz yaşadığı sorunları aktaracak bizlere ve öncesinde ben de bir şeyler söylemek istiyorum.
Şöyle başlayalım üçüncü sürüme geç başlandığı için çay, bahçede zamanı geçti. Tarlada zamanı geçen çay üretici ve işletmeciler açısından verim kaybına neden oluyor. Bu verim kaybının giderilmesi açısından ve verimin neden sonuç ilişkisini değerlendirdiğimizde ortaya çıkan sonuç şudur: sezonun geç açılmasından dolayı çayın dalında kartlaşınca çay doğal olarak ürün kaybına neden oluyor. Yaşanan kilo kaybından dolayı, tarlada işçi çalıştıran bir çay üreticisi tamamen zararına ve maliyetinde altında bir tarım yapmış oluyor.
Buradaki temel sıkıntı sezonun ve işçilerin çalışmaya geç başlaması nedeniyle çaydaki üçüncü sürümün sıkıntıyla başlamasına neden oldu. Her çay sezonu 40 45 gün arayla başlar. Bu ikinci ve üçüncü sürümde 40 güne kadar düşüyor. Havaların yağışlı gitmesi ve nemin fazla olması durumunda üçüncü sürümde ürün daha erken geliyor. Dolaysıyla ÇAYKUR’un planlama hatası nedeniyle sezon geç açılınca çay tarlada kartlaştı. Şuan elimde gösterdiğim en iyisi. Kızarıp kartlaşanlar var ki bu da ürün kaybı demektir. Dolayısıyla tarlada kilo kaybıdır ve fabrikada da kilo kaybı demektir. Aynı zamanda çayda kalite de düşüyor. Bu arada bu sene rekolte düşümünü de göreceğiz. Bahçelerdeki verim kaybı zaten rekolte düşüklüğünün göstergesidir.”
Çay üreticisi Muhammet Oral ise, iklim krizi ve fabrikanın da sezonu geç açmasından kaynaklı çayda değer kaybının yaşandığını şöyle anlattı:
“Emekli ve çay üreticisiyim. Bana atalarımdan kalan çayı ben yapıyorum. Başkanımızın da az önce bahsettiği gibi çayda ciddi işçi sıkıntısı var. Çayın kalitesinin yüksek olması için işçinin de çayı daha düzgün toplaması gerekiyor. İklim şartları ve fabrikanın da sezonu geç açması olumsuzluğa neden oldu. Çay kendi rekoltesinin altında geliyor ve değer kaybı yaşanıyor.
Benim çayım az ve gördüğünüz gibi makine aldım ve makinayla kendim bir şeyler yapıyorum. Çünkü işçilik bize çok büyük bir maliyet. Çaya verilen fiyat 11,30 TL ve benin komşularımın yardımıyla birinci ve ikinci sürümü topladım ve ortalama ücreti ödedim. İşçilik ücreti de artık pazarına göre. İşçi aldığında, işçiyi evinden alıyorsun getirip yemeğini yedirip evine bırakıyorsun. Açıkçası her şey sorun.”
Ziraat Odası Başkanı Olay Muti, Oral’ın konuşmasından sonra çay fabrikalarının bir sonraki yıl için şimdiden alım yaptığını ve üreticilerin zarar edeceğini ifade etti. Muti, şunları söyledi:
“Mayısta sezona ilk başladığımızda, mazotun litre fiyatı 18 liraydı, bugün ise mazot 39 liraya kadar çıktı. Yine mayısta sezona başladığımızda, işçinin kiloda yevmiyesi 3 liraydı ama çayda çalışan arkadaşlar 4,5 liraya kadar arttırdılar toplama fiyatını. Çay üreticimizin de dediği gibi 11 lira 30 kuruşla başladığımız mayıs ayında bugün bize maliyeti aslında devletin vermiş olduğu bu fiyatı aşmış durumda. Yani mazot fiyatına bakıyorsun, işçi fiyatına bakıyorsun ve diğer maliyetlere bakıp hesapladığında işçinin bize maliyeti 6 liraya kadar mal oluyor. Buna ilave olarak gübre maliyetini katıyorsun ve birçok çay üreticimiz gübre paralarını vermemiş bulunmaktadır hala. Tarım Kredi Kooperatifi’nde hala faiz işliyor.
Dolaysıyla devletin bu anlamda çay üretiminde artan maliyetlerden kaynaklı çaya ödemiş olduğu fiyatta bir düzenleme ve ek bir bedel ödeme yapmalı ve eğer bunu yapmaz ise çay üreticileri sürekli zararına çay toplayacaklar. Özel sektör, çay üreticilerine mesaj atıyor ve mesajda bir yıl vadeli çay alımına başlamış. Bir yıl sonrasına atıyorum 13 lira, 15 lira gibi fiyatlar belirlemiş. Bende çay üreticisiyim ve bana da geliyor bu mesajlar ve bir yıl sonrasına çay satacak ve bir yıl sonrasına parasını alacak ve bir yıl içerisinde ve bu üretici doğal olarak sıkıntı yaşayacak. Özel sektör haftalık peşin çay alımı kampanyaları başlatmış.
2024’te döviz kuru ne olacak, mazot ne olacak, gübre ne olacak? Bir yıl sonrasına 4 5 lira fazlasına verdik diyelim, bir yıl sonrasında mazotun fiyatını biz bilemeyiz. Gübre fiyatları ne olacak bilemiyoruz. Döviz kuru ne olacak bilemiyoruz. Üreticiyi mağdur etmeye devam ediyorlar. Bir biçimiyle Bakanlık ya da ÇAYKUR buna müdahale etmeli.”
Kaynak: Birgün
Gelişmelerden zamanında haberdar olmak istiyor musunuz?