Mahkeme kararını görmezden gelmeye devam eden Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), enflasyonu ölçtüğü madde fiyatlarını halktan gizleyerek halkın yaşadığı gerçek fiyatların çok altında fiyatlar kullanıyor.
Gazeteci Alaattin Aktaş’ın TÜİK’in kendi verilerini kullanarak yaptığı araştırma, TÜİK’in yıllardır enflasyon hesabında kullandığı madde fiyatlarının piyasa fiyatlarına bile yaklaşmadığını ortaya koydu. Bugün özel doktor muayenesinin 4 bin liradan başladığı bir ortamda TÜİK, muayene ücretini sadece 34 TL olarak hesaplıyor. 300 liraya yükselen pide, TÜİK’in enflasyon sepetinde 98 liradan yer alıyor. 10 bin liraya kiralık ev bulabilenler sırada beklerken, TÜİK 5 bin 845 liraya kiralık ev bulunabileceğini iddia ediyor.
TÜİK’in enflasyon sepetinde makarnanın kilogramı 29 lira, dana eti 433 lira, kuzu eti 518 lira, tavuk eti 101 TL olarak hesaplanıyor, ancak bu fiyatlar piyasa gerçekleriyle örtüşmüyor.
Fiyat artışlarını hesaplama yönteminde fiyat artışının yanı sıra fiyat da önem teşkil etmektedir. TÜİK’in fiyatların piyasa fiyatlarının çok altında kalması, enflasyon hesaplamalarının da son derece hatalı olmasına yol açmaktadır.
İstanbul Ticaret Odası (İTO) ve Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) gibi diğer kurumlar tarafından hesaplanan enflasyon rakamları da TÜİK’in açıkladığı rakamlarla giderek ayrışıyor. En son haziran ayında TÜİK, aylık enflasyonunu yüzde 1.64, yıllık enflasyonu yüzde 71.6 olarak hesapladı. Ancak ENAG, aylık enflasyonu yüzde 4.27, yıllık enflasyonu yüzde 113.1 olarak açıkladı. İTO da aynı verileri sırasıyla yüzde 3.42 ve yüzde 82.14 olarak hesapladı.
DİSK’in, enflasyon hesabında kullandığı fiyatları gizleyen TÜİK’e karşı açtığı dava sonucunda, mahkeme TÜİK’i davayı kazanmasına rağmen TÜİK mahkeme kararına uymayarak kendi hesaplamalarına uygun enflasyon rakamları açıklamayı sürdürdü.
Gazeteci Alaattin Aktaş, TÜİK’in resmi sitesinde madde fiyatlarının yıllardır yer almadığını, ancak TÜİK’in kendi verileri kullanılarak birçok maddenin hangi fiyattan hesaba dahil edildiğinin hesaplanabildiğini belirtti. Aktaş, “Örneğin TÜİK’e göre 2022 Nisan ayında muayene ücreti 28 liraymış. O günden bu yana muayene ücreti nasıl olduysa sadece yüzde 19 artmış. Dolayısıyla bu hesap üzerinden TÜİK’in bugün doktor muayene ücretini 34 lira olarak dikkate aldığını, hesaplamasını bu fiyata göre yaptığını anlıyoruz” dedi.
TÜİK Başkanı Erhan Çetinkaya, 34 liralık muayene ücretiyle ilgili olarak, “Çok sayıda muayene ücreti var. Özel de var, kamu da var. Toplumun büyük bölümü devlet hastanesinde muayene oluyor. Biz ortalama fiyatları alıyoruz” dedi. Çetinkaya, 2.5 liralık yumurta fiyatı için “30’lu yumurta tüketimi yüzde 90’ın üzerinde ve ortalama fiyatı 2.7 TL. Gezen tavuk yumurtanın fiyatı 5 TL. Ancak benim de kullandığım gezen tavuk yumurtası tüketimi yüzde 10’ların altında. Haliyle ortalamasının 2.5 lira olması normal” dedi.
CHP Ankara Milletvekili Deniz Demir, TÜİK binasının önüne giderek ortaya çıkan tabloyu kınadı. Demir, “Türkiye İstatistik Kurumu’nun enflasyonu hesaplamak için baz aldığı fiyat listesini görünce şok geçirdim. Bu kadar da olmaz artık. Bu fiyat tablosuna göre, uzman doktor muayene ücreti 34 TL, fakat eczaneye gidip bir kutu Aspirin almak istediğinizde fiyatı 81 TL. Makyajlı enflasyon rakamlarına bakınca aklımızla resmen alay ediyorlar” dedi.
Ekonomist Doç. Dr. Oğuz Demir, “Asıl görevi halkın refahını düşünmek olan ekonomi yönetimi yine enflasyonu TÜİK eliyle düşürmekten vazgeçmeli” değerlendirmesini yaptı. Şeffaf olmayan yaklaşım nedeniyle verilere güvensizliğin “norm” haline geldiğini vurgulayan Demir, “AKP’nin yıllarca devam eden başarısız ekonomi deneylerinin bedelini zaten eriyen ücretlerle ödüyoruz. Verileri sağlıklı hale getirmedikleri sürece de ödetmeye devam edecekler” açıklamasını yaptı.
TÜİK eski Başkanı Birol Aydemir, TÜİK’in bir taraftan madde fiyatlarını halktan gizleyerek diğer taraftan fiyat derlemelerinde çifte yöntemler uygulayarak inanılırlığını tümden yitirdiğini, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in bu verilerle inandırıcı olma ihtimalinin kalmadığını söyledi. TÜİK’in enflasyonu düşük hesaplayarak 85 milyonun hakkını yediğini, buna göz yuman siyasilerin de kul hakkına girdiğini ifade eden Aydemir, “Verileri yanlış açıklayan bürokratlarla buna göz yuman siyasilerin soruşturma geçirip cezalandırılması gerekir. Açıkça işlenen bu suçun 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası var” dedi.
