Normal şartlarda yasaya göre; ‘memur emeklileri dışındaki’ emeklilerin yani SSK, Bağkur emeklilerinin maaşına, üçüncü kişilere (banka gibi) olan borcu nedeniyle haciz konulabilmesi için borçlu emeklinin izninin, rızasının (muvafakatinin) olması gerekiyor.
Bir başka ifadeyle emeklinin izni olmadan maaşa haciz konulamaz..
HEMEN İTİRAZ EDİLMELİ
Emekli maaşına haciz konulamayacağıyla ilgili Yargıtay kararları mevcut. Rızası olmadan maaşı haczedilen emeklinin bankadan, ‘Haciz konulan maaş benim emekli maaşımdır’ şeklinde bir yazı alarak icra dairesine götürüp itirazda bulunması gerekiyor. Kanun yalnızca Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) nezdinde doğacak alacakların muvafakatname olmadan haczine izin veriyor. Üstelik bu haciz miktarı maaşın dörtte birini (yüzde 25) geçemiyor.
BANKA BLOKE EDEMEZ
Bazı durumlarda, bilhassa kredi kart borçlarında eğer aynı bankadan maaş alınıyorsa ilgili banka maaşın tamamını bloke edebiliyor. Ancak bankanın böyle bir hakkı ve yetkisi bulunmuyor. Borçlu ve ailesinin geçinmeleri için gerekli miktar düşüldükten sonra haciz yapılması gerekiyor. Birden fazla haciz var ise sıraya konuyor. Sırada önde olan haczin kesintisi bitmedikçe sonraki haciz için kesintiye geçilemiyor.
‘GEÇİNEMİYORUM’ DİYEBİLİR
Emeklinin rızası (muvafakati) varsa ödenemeyen borçlar için maaşının tamamına haciz konuluyor, ancak emekli daha sonra icra ve iflas Kanunu’nun 83’üncü maddesine dayanarak ‘geçimine yetecek miktardan fazlasının’ haczedildiği yönünde şikayette bulunabilir. Bu durumda mahkeme, haczin kaldırılması için gerekli inceleme ve araştırmayı yaptırarak, emeklinin gerçekten geçinip geçinemediğinin tespiti yönünde karar verebilir.
YARGITAY: EMEKLİ KABUL ETMİŞSE REHİN KONABİLİR
Banka tarafından tüketici kredisi ve kredi kartı alacağından kaynaklı, herhangi haciz talep yazısı olmadan ve borçlunun açık izni bulunmadan emekli maaş hesabına bloke konularak alacağa mahsup edilmesi mümkün mü?
Taraflar arasında imzalanan bireysel kredi sözleşmesi ve kredi kartı üyelik sözleşmesinden kaynaklanan banka alacağı sebebiyle emekli maaşı üzerine konulan blokenin kaldırılması ve kesilen paranın iadesi istemine ilişkin açılan bir davada, yerel mahkeme tüketici/borçluyu haklı buldu, Kararında,emekli maaşına blokenin konulamayacağını belirterek yapılan kesintinin de iadesine karar verdi. Ancak bankanın kararı temyiz etmesi üzerine Yargıtay 19. Hukuk Dairesi kararı bozarak bankayı haklı buldu.
Yüksek Mahkeme gerekçesinde,Banka Alacağının dayanağını teşkil eden bireysel kredi sözleşmesinde, bankaya hesap ve alacaklar üzerinde rehin, takas ve mahsup hakkı tanındığını, ve ayrıca personele kullandırılacak kredilerde alınacak ek sözleşme başlıklı taahhütnamede ise, Bankadaki görevinden……., ayrılma, emeklilik ve ölüm halinde T.C. … A.Ş.’den, T.C. … ‘ndan veya T.C. Emekli Sandığı’ndan olan her türlü hak ve alacaklarımın da bu borcuma mahsup edilmesini şimdiden kabul ve taahhüt ederim.” Hükmüne ilişkin düzenlemeler nedeniyle banka nezdindeki maaş hesabına bloke konularak kesinti yapılmasında bir hata bulunmadığını değerlendirdi.
Özetle, hem sözleşmeler ile hem de ayrıca düzenlenen ek sözleşme ile taahhüt edilen bir konuda daha önceki bankaya olan borçları sebebiyle kişinin malulen emekli maaşına bloke konulması mümkündür.
