İstanbul Boğazı’nın mimarisiyle en dikkat çeken yalılarından Tophane Müşiri Zeki Paşa Yalısı 550 milyon TL’ye satışa çıkarıldı. Seyahat yazarı, rehber ve tarihçi Saffet Emre Tonguç, yalının ‘dünyanın en pahalı 10 evinden bir tanesi olduğunu’ söyledi.
Yalıda Britanya Başbakanı Boris Johnson dedesi de yaşamıştı.
Rumelihisarı’ndaki yalı, 19’uncu yüzyılın ikinci yarısında birçok önemli binada imzası bulunna Fransız mimar Alexandre Vallaury tarafından Sultan II. Abdülhamit dönemi nazırlarından Müşir Zeki Paşa için yapıldı.
Yalıyı diğer yalılardan ayıran en önemli özellik, mimarisinin şato görünümünde olması. Barok mimarinin örneklerinden beş katlı yalıya hem bahçeden hem de deniz tarafından girilebiliyor.
Tarihçi Tonguç, şunları anlattı: “Peki kim bu Tophane Müşiri Zeki Paşa? Müşir Mareşal demek. Zeki Paşa, ikinci Abdülhamit döneminde askeri okullarda yöneticilik yapmış. Aynı zamanda, bugün İstanbul Modern’in olduğu yerde bir kışla varmış, o kışlanın da mareşalliğini yapmış ve burada bu evi yapmaya başlıyor fakat bir süre sonra para bitiyor, ikinci Abdülhamit’ten para dileniyor. ‘Padişahım, merhamet dileniyorum, sizden para istiyorum çünkü inşaat yarım kaldı. Harabe şeklinde oturuyorum’ diyor. Neyse inşaatı bitiyorlar. İktidarının son yıllarında iktidarını sürdürebilmek için ikinci Abdülhamit, bazı adamlarını gözden çıkarmak zorunda kalıyor. Bunlardan bir tanesi de Zeki Paşa ve bu çerçevede bu güzel yalıdan ayrılmak zorunda kalıyor Zeki Paşa ve Büyükada’ya sürgüne gidiyor. Hatta bir dönem Rodos ve Viyana’da da sürgün hayatı yaşıyor. Ve, hayatının son yıllarını da bu yalıda maalesef yokluk içerisinde geçiriyor.”
Bu yalıda yaşayan başka önemli isimlerin de olduğunu ifade eden Tonguç, şöyle devam etti: “Bunlardan bir tanesi de Abdülmecit efendinin oğlu. Ömer Faruk burada yaşıyor. Ömer Faruk hanedandan gelmesine rağmen yine hanedan mensubu biriyle evleniyor. Vahdettin’in kızı Sabiha Sultan ile. Onlar taşınıyorlar bu yalıya ve onların kızları da bu yalıda yaşıyor. Hatta bana göre, Osmanlı hanedanın en güzel kadınlarından bir tanesiydi Neslişah Sultan. Neslişah Sultan, buradan sürgüne gidiyor. Dolayısıyla ailenin İstanbul’da son yaşadığı yerlerden bir tanesi burası oluyor ve bu aile bu yalıda güzel yıllar geçiriyor. Zeki Paşa’nın da bir damadı var. O da önemli isimlerden bir tanesi. Ali Kemal diye geçiyor. Ali Kemal İttihat ve Terakki karşıtı bir insan. Aynı zamanda milli mücadeleye de karşı çıkmış ve daha önce bir evlilik yapıyor İngiltere’de. Bir İngiliz hanımla evleniyor. Bugün onun torunu olan kişi, Londra Belediye başkanlığı da yapmış olan çok önemli bir isim; Boris Johnson. Boris Johnson, İngiliz politikasında en önemli isimlerden biri (İktidardaki Muhafazakar Parti’nin lideri seçildi, bugün hükümeti kurmakla görevlendirilecek ve İngiltere’nin yeni başbakanı olacak) İşte o, Ali Kemal’in torunudur. Ali Kemal ise bu karşıtlığının bedelini hayatı ile ödüyor. Linç ediyorlar ve Ali Kemal hayata veda ediyor. Ama Tophane Müşiri Zeki Paşa’nın damadı olarak, o da bir müddet bu yalıda yaşamış çünkü Zeki Paşa’nın kızı Sabiha Sultan ile evlenmiş.”
