Bir günde yüzde 321 değerlendi! Altın vuruş. Oysa ana hissenin fiyatı sadece 2.51 lirayı ancak buldu. Böylece bazı kişiler 2.51 liralık hisseyi ederinin iki katından fazla fiyatla satın aldı. Dün Borsa İstanbul’da yaşanan gelişmeyi Kuyumcukent’teki kuyumcuların gram altını çeyrek altından daha pahalı satması gibi bir durumun gerçekleşmiş olmasına benzetebiliriz. Kaldı ki bu durumun imkansız olduğu aşikar.
Borsaya her geçen gün yeni yatırımcılar akın ederken bu yatırımcıların tecrübesizliğinden yararlananların sayısı da artıyor. Son olay dün Kuyumcukent Gayrimenkul’de yaşandı.
Manipülatörler bu kez sermaye artırımı nedeniyle kullanılmayan payların işlem gördüğü rüçhan hakkı pazarını kullandı. Bu pazarda işlem gören hisseler fiyatı daha az olduğu için hisse fiyatı kolaylıkla hareket ettirilebiliyor. Temel amacı bedelli sermaye artırımında hakkını kullanmayan yatırımcıların bu haklarının satılması olan pazarda satılan hissenin fiyatının bağlı olduğu hissenin fiyatını geçmemesi beklenir. Çünkü bu pazar en geç 60 gün içinde kapandığı için kapandığı gün yapılan hesapta eğer fiyat ana hissenin fiyatından yüksek çıkarsa yatırımcı zarar eder. 1 hisseye daha fazla para ödemiş olu.
Olayın anlaşılabilmesi için çıkış noktası olan Kuyumcukent Gayrimenkul hisselerinin şirketin bedelli sermaye artırıma gitmesi nedeniyle yüzde 83 bedelli bölündüğünü belirtelim. Rüçhan hakkının referans fiyatı 1.08 ve Kuyumcukent Gayrimenkul’ün ana hisse fiyatı da 2.29’la güne başladı. Rüçhan hakkının fiyatı 1.08+0.83 şirkete ödenecek fiyat ve ödeme sonucu yatırımcının 0.83 lot Kuyumcukent hissesi olacaktı. Yani 1.08+0.83/0.83=2.30 liraya denk geliyor fiyat. Zaten hissenin bölünme sonrası fiyatı da 2.29’du.
2.50 LİRALIK HİSSEYİ 6.48 LİRADAN ALDILAR
Ancak dün Kuyumcukent hissesi yüzde 9.61 yükselişle 2.51 liraya gelirken rüçhan hisselerinin fiyatı kolaylıkla 4.55’e kadar çıktı. Yükseliş tam yüzde 321. Rüçhan pazarındaki hissenin fiyatı fiilen 4.55+0.83/0.83=6.48 olarak karşımıza çıkıyor. Oysa ana hisse fiyatı 2.50. Peki bunun nedeni ne? Çünkü borsada rüçhan hakkı hisseleri serbest marjla açılıyor. Önünde bir engel yok. Oysa ana hissenin bilindiği gibi tavanı. var. Sonuçta 2.50 lira değeri olan bir hisseyi birileri 6.48 lira maliyetle satın alıyor. Tabii ki birileri de satmış oluyor.
SERBEST MARJ NEDEN OLUYOR
Borsa İstanbul’un ana hisseyi marjlı rüçhan pazarını marjsız açmasının sebebi ise rüçhan fiyatlarının çok değişken olması nedeniyle uyarlanabilir olması. Borsa bu pazarı serbest açıyor hissenin ederini hesaplamak yatırımcıya kalıyor. Bu gelişmeler nedeniyle daha önce de mağdur olan yatırımcılar ve uzmanlar durumdan oldukça rahatsız. Ana hisse nasıl marjlıysa rüçhan hisselerinin de marjlı olması gerektiği yatırımcılar tarafından savunuluyor.
Bedelli sermaye artırımlarında, şirketin mevcut ortaklarının payları oranında yeni ihraç edilecek hisselerden alma hakları bulunmaktadır; buna “rüçhan hakkı” denir. Sermaye artırımına katılmak istemeyen ortaklar rüçhan haklarını borsada satabilirler. Rüçhan hakkı kupon pazarı ise yeni pay alma hakkı kuponlarının hisse senedinden bağımsız olarak alınıp satılabildiği borsa pazarıdır.
İşletmelerin nakdi sermaye artışı amacıyla bedelli sermaye artışına gidebilirler. Bu durumda yatırımcı hisse senedi bedelini ödeyerek daha fazla hisse senedi edinmiş olurken şirket de yatırımcıdan aldığı fonları sermaye artışında kullanmış olur.
Yatırımcının bedelli sermaye artışına katılması “rüçhan hakkı” olarak tanımlanmaktadır, bu sermaye artışına iştirak edilebilmesi için rüçhan hakkı kuponlarının kullanması gerekmektedir.
Bazı yatırımcılar sermaye artışına katılmak isterken bazıları ise bedel ödeyerek yeni hisse senetleri elde etmek istemeyebilir. Böyle bir durumda kullanılabilmesi amacıyla, Rüçhan Hakkı Kuponları’nın hisse senedinden bağımsız olarak alınıp satılabileceği bir pazar yeri oluşturulmuştur.
Borsada “R” koduyla gösterilen kuponlar bu pazarda rüçhan hakkı kullanım süresi içinde, hisse senedi piyasasında geçerli kurallar dahilinde işlem görebilir. Rüçhan hakkı kullanım süresi 15 günden az, 60 günden fazla olamaz.
