Sağlık uzmanları uzun yıllardır kalp hastalığı riskini azaltmak için tereyağı gibi doymuş yağların alımının sınırlandırılmasını ve zeytinyağı gibi doymamış bitkisel yağların tercih edilmesini öneriyor. Son araştırmalar bu tavsiyenin önemini bir kez daha vurgulamaktadır.
Aşırı doymuş yağ tüketimi, kandaki kötü kolesterol seviyelerini artırarak ateroskleroz riskini artırmaktadır. Bu durum, kan damarlarında yağlı birikintilerin oluşmasına, daralmalarına ve felç ve kalp krizi riskini artırmasına yol açar. Dahası, aşırı doymuş yağ alımı kilo alımına neden olarak tip 2 diyabet riskini de artırır.
İsveçli ve Alman araştırmacılar tarafından yürütülen bir çalışmada, doymamış bitkisel yağ alımını artıran kişilerin kalp krizi ve felç geçirme risklerinin yaklaşık üçte bir oranında, diyabet geliştirme risklerinin ise dörtte bir oranında azaldığı gözlemlenmiştir. Üstelik doymuş yağ oranı yüksek bir beslenme düzeninden doymamış yağ bakımından zengin bir beslenme düzenine geçiş, tip 2 diyabet riskini %42 oranında azaltabilir.
Araştırmacılar, doymuş yağ alımının azaltılmasına yönelik küresel önerileri desteklediğini, ancak mevcut çalışmaların sınırlılıkları nedeniyle bu önerilerin zayıflatıldığını belirtmektedir.
Çalışma kapsamında, 113 Britanyalı, 16 hafta boyunca tereyağı veya domuz yağı gibi doymuş yağ bakımından zengin bir diyet veya zeytinyağı ve fındık gibi doymamış yağ bakımından zengin bir diyet uyguladı. Katılımcıların kan yağları, kandaki farklı yağ türlerini ölçen “çoklu lipid skoru” (MLS) ile değerlendirildi.
Alman İnsan Beslenmesi Enstitüsü’nden beslenme uzmanı Dr. Fabian Eichelmann, yüksek bir MLS puanının sağlıklı bir kan yağ profiliyle ilişkili olduğunu ve doymamış bitkisel yağların yüksek, doymuş hayvansal yağların düşük alımının bu olumlu MLS seviyelerine ulaşılmasına yardımcı olabileceğini belirtti.
Araştırmacılar, MLS puanlarını, kardiyovasküler hastalık ve tip 2 diyabet riskini uzun vadede izleyen iki geniş çaplı çalışmaya uyguladılar. Doymamış yağ bakımından zengin bir diyet (daha yüksek MLS puanı) uygulayan kişilerin kardiyovasküler hastalık riskinin %32, tip 2 diyabet riskinin ise %26 daha düşük olduğu ortaya çıktı.
Araştırmacılar, düşük MLS puanına sahip kişilerin Akdeniz diyeti gibi doymamış yağ bakımından zengin bir diyete geçiş yapmasının faydalarını araştırdılar. 7.500 kişi üzerinde yapılan bir çalışmanın sonuçları, düşük MLS puanına sahip olup daha sonra doymamış yağ bakımından zengin bir diyete geçen kişilerde diyabet riskinin %42 azaldığını gösterdi.
Uzmanlar, bu çalışmanın bitki bazlı yağların faydalarını doğruladığını, ancak daha kesin sonuçlar için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu vurgulamaktadır.
