ATM’ler (İngilizce Automated Teller Machine sözcüklerinin kısaltması- para çekme makinası), ticari bankalar tarafından en çok kullanılan para dağıtım kanalı. Önceleri sadece para ödeme ve ekstre basma gibi hizmetler için kullanılan ATM’ler günümüzde, para yatırma, EFT, fatura ödeme ve yatırım işlemleri yapma gibi birçok konuda bankaların müşterilerine hizmet veriyor.
Bankacılık sektörü dijital tüm kanallarda olduğu gibi ATM’lerde de verdikleri hizmetlerde yoğun rekabetten geri durmuyorlar. Şubelerde görülen işlemlerin çoğu günümüzde ATM’ler üzerinden yapılıyor. Gelişmeler bu yönde olunca, bankaların ATM’lere ödediği kira bedelleri neredeyse lüks dükkân rakamlarına ulaştı.
Tabii bankaların belediye veya şahıslara ödediği ATM kira bedelleri, dönüp dolaşıp maliyet artışı olarak hizmet alanlara, yani vatandaşlara hizmet ve ürün bedeli olara yansıtılıyor.
İnsansız hizmet aracı olarak da tanımlanan ATM’lerin başta belediyeler olmak üzere mülkiyet sahipleri fahiş kira bedelleri talep ediyor.
Aylık 20 bin TL…
Bankaların ATM rekabeti lüks dükkân kiraları ile yarışıyor. Bankaların kendi aralarındaki en büyük rekabet, köşe başlarındaki ATM makinalarıyla ölçülüyor. Ancak bu rekabet bankalara oldukça pahalıya mal oluyor.
İstanbul’da en ucuz ATM kirası aylık 8 bin liradan başlarken, bu rakam metro istasyonlarında 20 bin liraya, insan trafiğinin yoğun olduğu havalimanı, otogar ve belirli turistik caddelerde 100 bin lirayı buluyor.
Şahıs fazla istiyor
En son İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin 16 metro istasyonundaki para çekme büfesi (ATM) ihalesinde yıllık 240 bin lira civarında gerçekleşti. Bu aylık 20 bin lira ile normal bir cadde üzerindeki 100 metre kare işyeri kirasına karşılık geliyor. Bir ATM’nin kapladığı toplam alan yaklaşık 3 metrekare.
İstanbul’da belediyenin açtığı ihalede 9 metrekarelik ATM için yılık muhammen bedel 442.031 TL olarak ilan edildi. Bu bedel aylık 36 bin TL’yi ifade ediyor. İlan edilen 162 bin TL muhammen bedel için aylık 13 bin TL ödenecek.
1 metrekareyi geçmeyen bu makinelerin bulunduğu alan bankalar arası rekabetin etkisiyle sektörde özellikle şahıslara ait yerlerde bulunan ATM’lerde kiraların yıllık 500 bin liraya ulaşmasına neden oluyor. Belediyelerin açtığı metro duraklarındaki ATM alanı rayiç bedelleri yıllık ise 250 bin liradan başlıyor.
Rekabet yoğun
Para çekme makinaları bankaların en çok rekabet ettiği alan. Bankalar şube kapatmaya gidiyor ancak, ATM sayılarını azalttıklarına yönelik eğilimleri yok. Bazı bankaların merkezi yerdeki başka bankaların ATM alanını almak için mülk sahiplerini daha fazla ücret talep ettikleri sektördeki bilinen gerçeklerden.
Bankalar bu tür tatsız olaylarla karşılaşmamak için sözleşmeyi mülk sahipleriyle mümkün olduğunca 2 yıl ve üzeri için yapmaya çalışıyorlar.
Ne kazandırıyor?
Her köşe başında karşımıza çıkan ve nakit ihtiyacımız için adeta kurtarıcı olan ATM makinaları aynı zamanda bankalar için iyi bir gelir kaynağı. Bankalar bu makinalardan nakit avans kullanımından ve farklı banka nakit çekim komisyonundan kazanıyorlar.
Bankalar kredi kartı nakit çekiminde aylık yüzde 2.15 faiz alıyor. Yine farklı banka kartlarıyla yapılan nakit çekiminden 100 liraya kadar olan rakamdan 5 TL’ye kadar ücret talep edebiliyor.
