Karbon Dioksit Seviyeleri Rekor Kırdı, Hükümetlere Acil Eylem Çağrısı
Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) Genel Sekreteri Celeste Saulo, bir yıl daha ve bir rekor daha diyerek, karar vericilere iklim krizine karşı acil eylem çağrısında bulundu. Bu rekor seviyeye fosil yakıtların aşırı kullanımı, büyük yangınlar ve ağaçların karbon emme kapasitesindeki potansiyel azalma neden oldu.
Bilim insanları, 2023 itibarıyla atmosferdeki karbon dioksit (CO2) seviyelerinin milyonda 420 parçacık (ppm) olduğunu bildirdi. Bu miktar, Sanayi Devrimi öncesine göre yüzde 51 daha yüksek. Metan ve azot oksit gibi daha kısa ömürlü ancak daha güçlü kirleticiler de hızla artıyor. Metan, Sanayi Devrimi öncesi seviyelere göre yüzde 165 artışla 1,934 milyar parçacığa ulaştı. Azot oksit, yüzde 25 artışla milyarda 336,9 parçaya yükseldi.
Saulo, “Paris Anlaşması’nın 1,5 santigrat derece hedefine ulaşma yolumuzdan sapmış durumdayız” dedi ve atmosferdeki her ppm’lik artışın ve her sıcaklık artışının dünya ve insan yaşamı üzerinde yıkıcı etkileri olduğunu vurguladı. Fosil yakıtların yanmasıyla açığa çıkan gazlar gezegeni ısıtarak küresel sıcaklığı yükseltiyor.
Dünya Meteoroloji Örgütü, ısınmanın orman yangınlarının şiddetini artırabileceği ve okyanusların karbon emme kapasitesini azaltabileceği gibi “kritik” iklim geri bildirimlerine yol açabileceği konusunda uyarıyor. Küresel emisyonlarda son on yılda bir yavaşlama görülse de atmosferdeki karbon konsantrasyonu hızla artıyor. Bu, değişen iklim koşulları altında karbon tutucu kaynakların ne kadar dayanıklı olacağı konusunda endişelere yol açıyor.
Gezegen, milyonlarca yıl önce benzer karbon dioksit seviyelerini görmüştü. O zamanlar dünya şu ankinden 2-3 santigrat derece daha sıcaktı ve deniz seviyeleri 10-20 metre daha yüksekti. Norveç’teki Cicero araştırma merkezinden iklim bilimci Glen Peters, atmosferdeki sera gazı konsantrasyonlarının insanların emisyon azaltma çabalarının en doğru ölçüsü olduğunu ve mevcut verilerin bu çabaların yetersiz olduğunu gösterdiğini belirtti.
WMO’nun bulguları, önümüzdeki ay Azerbaycan’da düzenlenecek COP29 iklim zirvesinden önce geldi. Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından Perşembe günü yayınlanan bir rapor, yüzyıl sonuna kadar dünya sıcaklığının 3 santigrat dereceye yükselebileceği konusunda uyarıda bulundu. Ancak dünya liderleri, ısınmayı 1,5 santigrat derecede sınırlama sözü vermişti.
Imperial College London’dan iklim bilimci Joeri Rogelj, “Atmosferde rekor seviyeye ulaşan karbon dioksit, ekonomilerimizin atmosfere saldığı rekor seviyedeki sera gazlarının doğrudan bir sonucudur” dedi. Rogelj, mevcut eğilimlerin devam etmesi halinde küresel ısınmanın Paris Anlaşması hedeflerini aşacağını ve böyle bir yolun sürdürülebilir olmadığını belirtti.
Bilim insanları, emisyonları yüzyılın ortasına kadar sıfıra indirmek için yıllık 1 ila 2 trilyon dolarlık yatırımların gerekli olduğunu tahmin ediyor. WMO, her geçen ppm ve her sıcaklık artışının dünyayı daha fazla iklim felaketine yaklaştırdığını vurguluyor ve hükümetlerin hızlı ve kararlı bir şekilde harekete geçmeleri gerektiğini söylüyor.
