Türkiye “bor” satışında dünyaya karşı savaş verirken, pazar payını arttırmak için kahve ve deterjan üretimi gibi yeni alanlarda kullanılması için bilimsel çalışmalara imza atıyor. Bu amaçla kahvenin anavatanı Brezilya’da ve Kolombiya’da Sabancı Üniversitesi ile birlikte kahve üretiminde gübre kullanımı için iki yıllık çalışma yapılacak. Çamaşır yıkamada alınan başarılı sonuçlar üzerine üretime geçilen “Eti Matik” deterjanı satışının Türkiye ve dünya geneline yaygınlaştırılması için reklam kampanyaları yapılacak. Dünya rezervinin yüzde 73’ü, pazar payının da yüzde 57’sine hakim olan Türkiye, rakiplerinin çalışmalarını ajan gibi iz sürerek, istihbarat toplayarak takip ediyor. Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürü Serkan Keleşer, bor madeni ile ilgili olarak TBMM KİT Komisyonu’nda özetle şunları kaydetti:
YARISI CAM SEKTÖRÜNDE
Dünyadaki bor tüketimlerinin yaklaşık yüzde 50’si cam sektöründe, yüzde 15’i seramik, yüzde 15’i de tarım, yüzde 2-3 civarında da deterjan ve diğer sektörlerde kullanılıyor.
ÇİN VE HİNDİSTAN’A İHRAÇ
Eti Madenin bu pazardaki en büyük satış yeri Çin ve Hindistan. Satışımızın yarısı bu iki ülkeye. Çin’de üç depomuz var. Satışı arttırıyor. Avrupakıtası ile yüzde 85-90 Eti Maden ürünü kullanıyor. Rakibimizin olduğu Kuzey Amerika bölgesinde yaklaşık yüzde 20’ler civarındayız. Güney Amerika’da pazar payımız yüzde 13. Şili, Peru gibi ülkeler aynı zamanda bor yataklarına sahip oldukları için orada katı bir rekabet vardır.
SUDAKİ BOR KAZANILACAK
Emet ve Hisarcık’taki borun arıtılması konusunda İstanbul Teknik Üniversitesi çevre mühendisliğiyle şu anda planlama aşamasında olan bir çalışmamız var. Türkiye’de de ilk defa uygulanacak bir yöntemle atık sulardaki borun kazanımı konusunda önemli adım attık. İstanbul Teknik Üniversitesiyle, Sabancı Üniversitesiyle, Dokuz Eylül Üniversitesiyle, Hacettepeyle, ODTÜ’yle projelerimiz var.
TARIMDA KULLANILACAK
Bilhassa Malezya, Endonezya, Vietnam, Tayvan ve Hindistan’da borun gübrede, tarımda kullanımıyla ilgili özel çalışmalar yapıp üniversitelerimizle, sahalarda uygulamalar yapıp borun özellikle orada, Brezilya’da, Kolombiya’da kahvede, palmiye yağında, palmiye üretimindeki etkileriyle ilgili çalışmalar yapıp bunları oradaki üreticilere sunmayı planlıyoruz. Sabancı Üniversitesiyle uluslararası alanda çok değerli bir hocamızla işte tarımda bor kullanımı, Brezilya’da, Kolombiya’da kahvedir, palmiyedir, bu tip ürünlerde bor kullanımıyla ilgili iki yıllık proje. Orada bir arazide borlu ve borsuz şekilde ekim yapılacak. İnsanlar, bir dönümde ne aldım, ne alacağım bunu görmek istiyor. Seramik sektöründe de çalışmalar yapıyoruz.
ÇAMAŞIRDA BOR’LU ETİ MATİK
Eti Matik’in Eti Madendeki üretim kapasitesi yıllık 15 bin ton, 3 vardiya. Eti Matik’in satış rakamı, 2017’deki satışı 6.250 ton. Ama 15 bin ton kapasiteli bir ürün. Bu ürünümüz üretildiği günden bu yana kadar 4 kere formül değiştirdi. Kokusu önlendi. Bu ürünümüzün içeriğinde yüzde 60’tan fazla bor var. Formülün yeniden değiştirilmesi konusunda AR-GE devam ediyor. Ünlü markaların piyasa payları yüzde 20 ile 28 arasında değişiyor. Eti Matik yüzde 1,5 paya sahip. Çok haşin bir piyasa. Bu konuda en büyük sıkıntı “Bulamadım.” diye. Ben bile bir yıldır kullanıyorum, benim de haberim yoktu. Şunu söylemek istiyorum: Ben komşularıma -arkadaşlara da söylüyorum- kendi cebimden alıp, bölüp -gramajları 300-500 gram- veriyorum. Ben bunu ilk önce kendim yapıyorum. Bana şu eleştiri geliyor: Nereden alacağız? Çok önemli. Dağıtım konusunda bu yıl önemli bir çalışma yapıyoruz. Carrefour, A101’de ve bölgesel olarak yerel marketler de var. Televizyonlarda reklam 2018 yılı içerisinde bunların tamamı planlanıyor.
