Bazı market ve pazar tezgâhlarında limonun kilogram fiyatı 10 TL’yi buldu. Üreticiler limonun tarlada 1 TL ile 1.8 TL arasında satıldığını, artan fiyatların ihracat kaynaklı olabileceğini belirtti. İhracatçılar ise ihracatın tam olarak başlamadığını, fiyatların artmasında ihracatın etkisinin olamayacağını söyledi. Meyve-sebze komisyoncuları ise limon piyasasına birkaç tüccarın hükmettiğini bunların elinde limon tutarak fiyatları yukarı çektiklerini iddia etti.
SON günlerde market rafları ve pazar tezgahlarında fiyatıyla en dikkat çeken ürünlerin başında limon geliyor. 1 kilogram limonun fiyatı bazı yerlerde 6-7 TL’ye satılırken, bazı yerlerde ise 10 TL’yi buldu. İhracatçılardan üreticilere, sivil toplum kuruluş-larından halcilere kadar artan limon fiyatları ile ilgili birbirinden farklı görüşler ortaya çıktı. Üreticiler limonun tarlada 1 TL ile 1.8 arasında satıldığını, yeni mahsulün yeni yeni piyasaya çıktığını söylerken halciler limonun depolardan çıkarılmadığını iddia ediyor. İhracat artışının da limon fiyatlarını etkilediğini belirten üreticilere cevap da ihracatçılardan geliyor. İhracatın tam anlamıyla başlamadığını kaydeden ihracatçılar, artışta ihracatın etkisi olmadığının altını çiziyor. Ancak konuştuğumuz herkes aynı şeyi söylüyor: “1 kg limonun fiyatı 10 TL olmamalıydı.”
ÜRETİCİ KAZANMIYOR
İlk olarak Türkiye’nin limon ihtiyacının yüzde 65’ini karşılayan Mersin Erdemli’nin Ziraat Odası Başkanı Rasim Şahin’e limondaki gelişmeleri sorduk. Erdemli’de hasatın tam olarak başlamadığını ifade eden Şahin, “Piyasada satılan limon ‘yatak limon’ diye tabir edilen geçen senenin mahsulü. 1 kg limonun fiyatını 10 TL’ye çıkaracak bir gelişme olmadı. Şu anda hasat edilen yeni limonun fiyatı da 1 TL’den başlıyor 1.8 TL’ye kadar çıkıyor. Üretici kazanmıyor yani. Tarladan 1.5 TL’ye çıkan limona 1.5 TL de masraf eklenir. Sonrasında son satıcı 2 lira kâr koysa bile en fazla 5 TL’ye satılmalı” dedi. İhracat artışının fiyat üzerinde bir etkisi olabileceğine değinen Şahin, “İhracat hiç durmadı. Rakip ülkelerde aşırı sıcaklardan dolayı limonların kalitesi düştü. Daha bayram öncesinde bölgemizdeki bir üreticiden 6 TIR yani 150 ton limon istediler” diye konuştu.
Mersin Tarsus Ziraat Odaları Birliği Başkanı Ali Ergezer de, “İhracatçı fiyatın yükselmesine neden oluyor. Tarladan 1-1.8 TL arasına alınan ürünü yükselen dolar kuruyla beraber ihraç etmek daha avantajlı oldu. Örneğin limon geçmişte 1 dolara satılınca 3.5 TL kazandırıyordu. Şimdi ise 6 TL kazanıyorlar” ifadelerini kullandı.
Türkiye Yaş Meyve Sebze İhracatçı Birikleri Sektör Kurulu Başkanı Ali Kavak ise bu iddiaların doğru olmadığını dile getirdi. İhracat sezonunun 15-20 Ağustos gibi başladığını, asıl ihracatın ise eylülde olacağını kaydeden Kavak, “İhraç ettiğimiz limonun fiyatı tarlada 1 TL. tonu 1000 TL yapıyor. Biz de 1 ton ürünü 350-400 dolar civarında ihraç ediyoruz. Fiyat artışını ihracatına bağlamak çok yanlış olur. Şu anda çarşı-pazarda satılan ‘yatak limon’un 10 TL olmaması gerekiyor. En fazla 4 TL civarında olmalı” dedi. İhracatın Türkiye’de rakip ülkelere göre biraz daha erken başladığına değinen Kavak sözlerini şöyle sürdürdü: “Türkiye’de erken hasat edilen bir limon türü var. O da 1 aylık bir avantaj kazandırıyor. Bu sürecin ardından İspanya, Güney Afrika, Çin, gibi ülkeler de ihracata başlıyor.”
‘BU FİYATLAR VİCDANSIZLIK’
TÜRKİYE’de toplanan limonun kağıda sarılarak Niğde ve Nevşehir gibi yerlerde mağaralarda depolandığını dile getiren İstanbul Meyve Sebze Komisyoncu ve Tüccarları Derneği Burhan Er, bunun normal bir uygulama olduğunu ancak bu yıl limonun piyasaya çok fazla sürülmediğini ileri sürdü. Burhan Er, “3 bin TL’lik limon alıyoruz içinden çıkan çürükler nedeniyle maliyeti 6-7 bin TL’ye çıkıyor. Limon belli tüccarların elinde. Ürünü piyasaya sürmüyorlar” dedi. Bir kilogram limonun en fazla 7 TL’ye satılması gerektiğini belirten Er, şunları söyledi: “10 TL ve üzeri fiyata limon satmak vicdansızlıktır. Ramazan öncesinde patates ve soğanda da aynı şey yaşanmıştı. Bir kilogram patates 8 TL’ye kadar çıkmıştı. Şimdi ise en kaliteli patatesin kilogramı 2.5 TL civarında.”
