Onur Air Yönetim Kurulu Başkanı Cankut Bagana: Denizin bittiği noktadayız. Onur Air Yönetim Kurulu Başkanı Cankut Bagana, üç ayda bir Türkçe ve İngilizce yayınlanan BRIQ-Kuşak ve Yol Girişimi Dergisi’ne konuştu. Aydınlık gazetesi yazarı Adnan Akfırat’ın sorularını yanıtlayan Bagana, “Bizce Türkiye eğer dünyada farklılık yaratacağı kalemleri hedef alırsa, bu krizden kazançlı çıkar” dedi. Akfırat’ın, Bagana ile yaptığı söyleşiyi dikkatinize sunuyoruz.
Adnan Akfırat: Dünya Ticaret Örgütü 8 Nisan 2020 tarihli değerlendirmesinde, salgın nedeniyle uluslararası ticaretin 2020 yılında yüzde 13 ila yüzde 32 arasında daralacağını ilan etmiştir. Salgın dolayısıyla küresel ticarette görülen daralmanın 2008 finans krizinden daha fazla olduğu değerlendirilmektedir. Kovid-19 salgını sonrasında küresel ekonomide ne gibi değişiklikler öngörüyorsunuz?
Cankut Bagana: Neoliberal ekonominin sonunu, Kovid-19 salgını hızlandırmıştır. Bütün dünya devletleri önce milli sonra bölgesel ve nihayet küresel çözüm bulma çabasındadır. Bu çabalar salgın sonrası ekonomiyi ve ekonomileri belirleyecektir.
‘GEÇİŞLER SANCILI OLACAK’
Adnan Akfırat: Salgının ekonomi üzerine etkilerinde, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında ne gibi fark ve benzerlikler olacaktır?
Cankut Bagana: Gelişmiş ülkeler tabiidir ki önümüzdeki 10-20 senenin, yapay zekâ, robotik imalat, kuantum bilgisayarı teknolojileri gibi yeniliklerine daha yakındırlar. Fakat bugünden yarına geçişleri sancılı olacaktır. Bugünü yıkıp yarını inşa etmeleri gerekir. Örnek: Türkiye’nin elektrikli araba imalatı Almanya’ya göre daha kolay. İlerlemiş ülkelerin en büyük sorunu bu sancılı geçiş ve dönüşüm problemidir. Gelişmiş ülkeler arasında dersini iyi çalışan ve net değişmez hedefler koyan milletler hiçbir şeyi yıkmadan bugünden yarına rahatlıkla geçebilirler. Yalnız, doğru ve dünyada farklılık yaratabilecek hedefleri katı ve inatçı disiplin içinde götürmeleri şartı ile.
Adnan Akfırat: Salgının, Türkiye’nin dış ticareti üzerinde olumlu olumsuz ne gibi etkileri olmuştur, olacaktır?
Cankut Bagana: Türkiye’nin bugünkü ekonomik durumu denizin bittiği noktadadır. En kısa zamanda hedefler konulması gerekmektedir. Bizce Türkiye eğer dünyada farklılık yaratacağı kalemleri hedef alırsa, bu krizden kazançlı çıkar. Bizce hedeflerin şunlar olması lazım: 1- Tarım ve tarım sanayi, 2- Lojistik ve Sanayi (Taşımayı yapacak aletleri de bizim üretmemiz lazım vagon-kamyon-uçak-gemi vb.), 3- Turizm ve sanayi, 4-Enerji Transit merkezi olmanın yaratacağı sanayi.
Adnan Akfırat: Türkiye’nin Asya, Avrupa, ABD, Latin Amerika ile dış ticaretinde karşılaştırmalı olarak olası senaryolar neler olabilir?
Cankut Bagana: Bizce Türkiye’nin dünyadaki en büyük değeri coğrafyasıdır. Bu memleketimizin, başta Doğu Avrupa, Balkanlar, Kafkaslar, Ortadoğu, Orta Asya, Kuzey Afrika olarak bütün dünya ile öncelikle kuvvetli olduğu sektörler başta olmak üzere ticaret yapmamızı gerektiriyor. Üreteceğiz… Seçilmiş sektörlerimizin önümüzdeki 20-30 sene değişmemesi gerekir. Dünyanın en iyisi olacağız. Satacağız ve satın alacağız. Lojistik gücümüzle transit ticaret imkanlarımızla. Kısacası hem üreteceğiz hem ticaret yapacağız bütün dünya ile.
Adnan Akfırat: Salgın sonrasında, küresel ölçekte ve Türkiye ekonomisinde finansal piyasalar açısından ne gibi değişiklikler olabilir?
Cankut Bagana: Belirleyici olan büyük oyuncuların kendi aralarında ama gönüllü ama mecburi bir antlaşmaya varmasıdır.
Ancak ondan sonra dünyada ve Türkiye’de ne gibi finansal değişiklikler olacağı hakkında fikir yürütmek mümkün olacaktır.
Adnan Akfırat: Şirketlerinizde salgın sonrasındaki dönem için yaptığınız hazırlıklar nelerdir?
Cankut Bagana: Havacılık ve turizm bu salgında en büyük darbeyi aldı. Bu sektörlerin yeni baştan şekilleneceği kanaatini taşıyorum. Bizler yeni hedefler koyup (Yumurtaları aynı sepete koymadan) yolumuzu çiziyoruz. Nereye gideceğini bilmeyen kaptana rüzgârın faydası yoktur.
