Bir İngiliz siyaset adamına “İngiltere sömürgelerini kaybederse yıkılır mı?” diye sorulduğunu belirten Erdoğan, şöyle konuştu:
“Muhatap, ‘güçlü bir donanmaya sahibiz. Yeniden elde ederiz’ der. Karşıdaki ‘ya donanmayı kaybederseniz’ diye sorar. İngiliz siyasetçi, ‘yeniden inşa ederiz’ der. Son olarak kendisine ‘peki Shakespare’i kaybederseniz ne olur?’ diye sorar. Cevap çok önemlidir, ‘işte o zaman İngiltere yok olur’ der.”
Aynı diyalogun Almanya için Goethe, Rusya için Dostoyevski, Fransa için Balzac gibi isimlerle tekrarlanabileceğini dile getiren Erdoğan, ülkelerin ve toplumların geleceğe güvenle bakabilmelerini sağlayan maddi güçlerinden ziyade medeniyet birikimlerinin gücü olduğunu vurguladı. Erdoğan, Yusuf Has Hacip’in “Yurdu kılıçla alırsınız, kalemle tutarsınız” sözleriyle, bu gerçeği hatırlattığına işaret etti.
Nizamülmülk’ün de “Mızrağı bir yere kadar atarsınız. Kelimelerin ve düşüncenin menzilinin ise sınırı yoktur.” sözlerinin de günümüz kültür ve sanat iklimini anlattığını belirten Erdoğan, şunları söyledi:
“Hazreti Ömer, bir gün Herim bin Sinan’ın kızına rastlar. Kaside-i Bürde sahibi Ka’b bin Zübeyr’in babası için yazdığı şiiri kast ederek, “O şahesere övgüler için baban ne verdi’ diye sorar. Herim bin Sinan’ın kızı, ‘Babam ona arık bir at, cılız bir deve, solmuş bir elbise ve çokça da para verdi’ diye cevaplar. Bunun üzerine Hazreti Ömer, ‘Unutma kızım, sizin ona verdikleriniz yok oldu, ancak onun size verdiğini ne zaman eskitebilir, ne de asırlar yok edebilir’ diye mukabelede bulunur.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, günümüzde bir sanat eserinin yeri geldiğinde bütün borsalardan, bütün yatırımlardan, rant araçlarından daha fazla kazandırabiliyorsa, sebebinin sınırları ve zamanı aşan etkiye sahiplenmesi olduğuna dikkati çekti.
Türkiye’nin sahip olduğu güzellikler ile bu bakımdan dünyanın en zengin ülkelerinden biri olduğunu aktaran Cumhurbaşkanı Erdoğan, ancak lafa gelince “kültürel bakımdan çeşitlilik içinde birliği savunanlar”ın, kendilerininki dışında tüm renklerin yok edilişine seyirci kaldığını söyledi.