Son bir yılda yüzde 100 zamlanan girdi maliyetlerine dayanamayan beyaz et üretici firmaları bir bir kapanıyor.
Türkiye Kanatlı Hayvan Eti Üreticileri Merkez Birliği’nden (TÜKEBİR) aldığımız bilgiye göre, Sakarya-Kocaeli Bölgesi’ndeki 1465 üretici firmanın 470’i; Ege Bölgesi’ndeki 3 bin firmanın da 400’ü artan maliyetlere dayanamayıp üretimini sonlandırdı. Ülke genelinde toplam 14 bin üretici firmanın bulunduğunu söyleyen TÜKEBİR 2. Başkanı Osman Bayraklı, bu firmaların yüzde 50’sinin Aralık ayı itibarıyla kapanacağını öngördüklerini aktardı.
Maliyetler katlandı
Türkiye’nin kanatlı sektöründe bulunan Keskinoğlu, Şenpiliç ve Erpiliç gibi sermaye grupları, ülke genelinde 14 bin üreticiyi kapsayan 18 entegre tesiste üretim yaptırıyor. Sermayedarların karşıladığı tek girdi ise yem ve civciv. Entegre tesisler, elektrik, kömür, çeltik, işçilik ve altlık gibi diğer tüm giderleri kendileri karşılamak zorunda.
Ancak son bir yılda yüksek kurun etkisiyle ortalama yüzde 52.5 artan girdi maliyetleri, bazı kalemlerde yüzde 100’ü bulunca, tesisler bu yükün altından kalkamamaya başladı. Marmara, Karadeniz ve Ege bölgelerindeki entegre tesislerde yıllardır fason üretim yapan firma yetkilileri, “Son 3 yılda hiç zam almadık ama artan maliyetlerle baş etmeye çalışıyoruz. Cebimizden verip, üretime devam etmeye çalışıyoruz” dedi.
Geçen yıl 300 TL olan bir ton çeltiğin bu yıl 600 TL’ye; bir ton kömürün ise 600 TL’den 1000-1250 TL’ye çıktığını belirten TÜKEBİR 2. Başkanı Bayraklı, “Sektörün bir dönemi 45 gündür. Bu süre içinde yalnızca elektriğe ödememiz gereken miktar geçen yıl 4 bin lira iken, bu yıl 7 bin 500 liraya çıktı” dedi.
Ege Bölgesi’nde üretim yapan, aynı zamanda TÜKEBİR Genel Başkan Yardımcısı olan Mazlum Öztürk de “Elektrik borcumu kapamak için 2 tane jeneratörümden birini, 70 bin TL değerinde iken 25 bin TL’ye satmak zorunda kaldım. Entegre tesisler borçlarını ödeyemediği için ekipmanını satıp, tek tek kapanıyor” diye konuştu.
6 milyon TL alacak birikti
Kanatlı sektörü, artan maliyetlerinin yanı sıra son dönemde artan konkordatolarla tahsilat sıkıntısı yaşıyor.
Samsun Kavak Kanatlı Üreticileri Birliği İsmail Cengiz Belli, yalnızca Karadeniz Bölgesi’ndeki üreticilerin, toplam 5-6 milyon liralık alacağı biriktiğini söyledi. Bölgede yalnızca bir tane entegre tesisin olduğunu, bu tesise de Köytür’ün (Yemsel Tavukçuluk AŞ) üretim yaptırdığını anlatan Belli, “2015’te iflas erteleme davası açmışlardı. Halen sürüyor. 35 bin TL alacağım var. Yalnızca 2018 Mayıs’ta 6 bin lira yatırdılar. Gerisi beklemede” dedi. Belli, bazı firmaların alacağının 200 bin TL’ye kadar çıktığını kaydetti.
Sektörün önemli firmalarından Keskinoğlu, 11 Haziran’da konkordatoya başvurmuş, tanınan 5 aylık geçici mühlet, bu ay itibarıyla 12 ay daha uzatılmıştı. Şirketin Ege Bölgesi’nden alım yaptığı entegre tesis yetkilileri, konkordatoya rağmen şirketin üreticiye alacak sıkıntısı yaşatmadığını, ancak üretimin her geçen gün düştüğünü söyledi.
