Ukrayna çatışmasının patlak vermesinden bu yana iki yıl geçmesine rağmen, Rusya pazarını terk edeceklerini duyuran birçok çokuluslu şirket, ülkedeki varlıklarını sürdürüyor. Bu şirketler arasında özellikle Coca-Cola ve Pepsi gibi kola markaları öne çıkıyor.
Rusya’daki çatışmanın ardından Coca-Cola, ülkeyi terk edeceğini açıklayan ilk uluslararası şirketlerden biriydi. Şirket, Rusya’daki şişeleme ortaklarından ürünlerini market raflarından kaldırmalarını, dağıtımlarını durdurmalarını ve içecek üretimini durdurmalarını talep etti.
Ancak iki yıl sonra Coca-Cola ürünlerinin Rusya’nın dört bir yanındaki marketler ve restoranlarda kolaylıkla bulunabildiği görülüyor. Ülkenin lider gazlı içecek üreticisi olan Coca-Cola, yeni çıkan Dobry Cola markasıyla pazar payını koruyor. Dobry Cola, Londra merkezli Coca-Cola HBC’ye ait Coca-Cola şişeleme şirketi Multon Partners tarafından üretiliyor.
HBC, savaşın ardından Coca-Cola üretimini durdurduğunda, Multon Partners, Coca-Cola’ya benzer Dobry Cola’yı piyasaya sürdü. Pazarın %13’üne hakim olan Dobry Cola, kısa sürede ülkenin en çok tüketilen gazozu haline geldi.
Orijinal Coca-Cola da Gürcistan ve Kazakistan gibi komşu ülkelerden ithal edilerek Rusya’da yaygın bir şekilde tüketiliyor. Rusya, savaştan sonra, markalı ürünlerin sahibinin izni olmadan satılmasına izin veren bir yasa çıkarmıştı.
PepsiCo, Eylül 2022’de Rusya’da Pepsi, Mountain Dew ve 7Up üretimi ile satışını durdurduğunu açıkladı. Ancak kısa süre sonra Evervess adlı yeni bir kola piyasaya sürdü ve ülkedeki altı fabrikasında meyveli gazoz üretimini artırdı.
Yerel vergi makamlarına sunulan raporlara göre, PepsiCo’nun Rusya birimi, geçen yıl içecek satışlarını %12 artırarak 209 milyar rubleye (2,3 milyar ABD doları) ulaştı.
Yale School of Management’ın araştırmasına göre, 2022’den bu yana 1.000’den fazla çokuluslu şirket Rusya’daki faaliyetlerini azalttı. Ancak birçoğu ülkede varlıklarını korumaya devam ediyor.
Unilever ve Nestlé gibi Rusya’da büyük üretim tesisleri bulunan şirketler, Kremlin’in talep ettiği yüksek çıkış vergileri nedeniyle satış konusundaki isteksizliğini sürdürüyor. Danimarkalı bira üreticisi Carlsberg ve yoğurt devi Danone, Rusya’dan ayrılmaya çalışırken varlıklarına el konuldu. Danone, sonunda hükümetin tercih ettiği bir şirkete satış için anlaşma müzakere etti.
Fransız süpermarket işletmecisi Auchan, giyim perakendecisi Benetton Group ve restoran zinciri Subway, Rusya’da faaliyet göstermeye devam ediyor ve ayrılma planları bulunmuyor.
Rusya pazarında faaliyetlerini sürdüren çokuluslu şirketler, çeşitli stratejiler izliyor. Bazıları yerelleştirme yoluyla Rusya’daki üretim ve tedarik zincirlerini geliştiriyor. Diğerleri ise ülke içindeki operasyonlarını yeniden yapılandırıyor veya faaliyetlerini belirli sektörlere odaklıyor.
Ukrayna çatışmasının Rusya ekonomisi ve iş dünyası üzerindeki uzun vadeli etkileri belirsizliğini korumaya devam ediyor. Ancak çokuluslu şirketlerin ülkedeki varlıklarını sürdürmesi, Rusya’nın küresel ekonomiyle bağlantılarının beklenenden daha sağlam olduğunu gösteriyor.
