İlk 100 şirket arasındaydı; şimdi işçilerin maaşını ödeyemiyor. Bimeks, 1990 yılında Mehmet Murat Akgiray ve Ahmet Vedat Akgiray kardeşler tarafından kurulmuş, ancak 2018 yılı itibarıyla mağazalarını tek tek kapatarak mali krize sürüklenmişti.
Haklarını almak isteyen işçiler, Akgiray kardeşlerin öğretim üyesi olarak görev yaptığı Boğaziçi Üniversitesi ve Özyeğin Üniversitesi’nde eylemler gerçekleştiriyor.
Kasım ayının başında Boğaziçi Üniversitesi önünde düzenlenen eylemde eski Bimeks işçisi Dilek Aslan’ın, “Gençliğimi verdim Bimeks’e, 48 yaşındayım. Beni sömürdüler. Hiçbir işe almıyorlar beni. Ben ne yapayım, aç mı kalayım? Sabahları fabrika önünde simit satıyorum” sözleri sosyal medyada büyük yankı bulmuştu.
İşçiler Vedat Akgiray’ın öğretim üyesi olduğu Boğaziçi Üniversitesi’nin önünde, “Vedat Akgiray ders verme, hakkımızı ver” yazılı pankart ile bir basın açıklaması yaptı.
İşçiler, “Vedat Akgiray’ın ders verdiği üniversiteden bir muhatap bulana kadar, bizimle masaya oturulana kadar buradayız” dedi.
Vedat Akgiray, 2009’da Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı olarak atanmadan önce Bimeks’teki hisselerini kardeşlerine devretmişti.
Ancak işçiler ve işçilerin avukatları, Akgiray’ın şirketle bağının buna rağmen devam ettiğini öne sürüyor.
Açtıkları davaları kazanmalarına rağmen haklarını almak için hukuki yolların tıkandığını belirten Bimeks’in eski işçileri, “Biz rahat değilsek patron da rahat olmasın. Neden bizim haklarımızın üstüne çöküp akademik kariyerlerine devam edebiliyorlar?” açıklamasında bulunuyor.
Boğaziçi Üniversitesi, konuyla ilgili bir açıklama yapmayacaklarını belirtti.
2012’de görevden alındı
Vedat Akgiray, 2009’da SPK Başkanı olarak atanmadan önce Bimeks’teki hisselerini devretmişti.
Akgiray, görev süresinin 2015’te bitecek olmasına rağmen 2012’de dönemin başbakan yardımcısı Ali Babacan’ın verdiği bir önerge ile 6 kurul üyesiyle beraber görevden alınmıştı.
Bu görevden alınma, SPK tarihinde ilk kez yaşanan ani bir operasyon olmuş ve nedeni konusunda farklı iddialar ortaya atılmıştı.
2012 yılında Vatan gazetesinde çıkan bir haberde Vedat Akgiray’ın kurucusu olduğu Bimeks’in halka arzı ve sonrasında yaşanan gelişmelerin küçük yatırımcılar tarafından şikayet edildiği öne sürüldü.
Aynı haberde Akgiray’ın kardeşinin borsa hisse senedi alıp satmada etkili bir şirkette üst düzey yönetici olmasından rahatsızlık duyanların şikayet mektubu kaleme aldığı belirtildi.
Bimeks, 2011 yılında halka arz edildi.
Bimeks’in halka arz edilme süreciyle ilgili de eleştiriler yıllar önce çeşitli basın kuruluşları tarafından ele alındı.
Şirketin 2008 yılında zarar ederken 2010 yılında kâra geçtiği ve aynı yıl şirket sermayesinin 2 milyon 800 bin liradan 21 milyon 184 bin liraya çıkarıldığı; ardından da halka arzın gerçekleştirildiği kaleme alındı.
Bimeks halka arz edildiğinde borsada işlem görmeye başlayan ilk teknoloji perakende şirketi olmuştu.
Bimeks, 2013 yılında Electro World ve Darty’nin Türkiye operasyonlarını satın alarak büyümeye devam etti.
Bimeks, 2015 yılı itibarıyla Türkiye’nin ilk 100 şirketi ve organize perakendede ilk beş şirketi içinde yer alıyordu.
Ancak 2018 yılı sonrasında mağazalarını kapatmaya başladı; mali krize sürüklendi.
Geçen yıl ise Borsa İstanbul, finansal zorluk içindeki Bimeks’in işlem sırasını geçici olarak kapattığını duyurdu.
Tahvillerini de ödeyemeyen Bimeks’in defalarca temerrüde düştüğü Kamuyu Aydınlatma Platformu’na yapılan açıklamalarla biliniyordu.
Bimeks, mağazalarını kapatıp internet sitesini de kiraya vermişti.
Mali kriz yaşayan ve borçlarını ödeyemeyecek durumda olan Bimeks’e karşı ilk iflas davası 2018 yılında açıldı.
Ancak şirketin iflasına halen karar verilmiş değil.
İşçilerin beyanlarına göre Bimeks, 2014 yılı itibarıyla işten çıkarmalara, işçilerin maaşlarını kısmen ödemeye ya da hiç ödememeye başladı.
2018 yılında mağazaların tamamen kapatılmasıyla başlayan süreçte 1.500 kişi işten çıkarıldı.
İşçiler, hukuki yolların tıkandığını ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın da arkalarında olmadığını, bu yüzden eylem yolunu seçtiklerini anlatıyor.
BBC Türkçe’ye konuşan eski Bimeks çalışanı Akın T., 2016 yılında şirket içinde çalışanlara yönelik kötü muamelelerde bulunulması ve kendisine mobbing uygulanması yüzünden şirketten ayrıldığını belirtiyor:
“Sözleşmemi avukatım aracılığıyla tek taraflı olarak feshettim. 2016 yılının nisan ayında açılan davam 2018 yılının mayıs ayında sonuçlandı. O günden bugüne icra süreci devam etmiş olmasına rağmen şirket üzerinde bir şey olmadığı için bir hak talep edemiyoruz. Bimeks anonim ve halka açık bir şirket olduğu için işverenlerin malvarlığına da gidilemiyor.”
‘Şirketin mal varlığı olmadığı için icra işlemleri gerçekleştirilemiyor’
Çok sayıda Bimeks işçisinin açtıkları davaları kazanmış olmasına ve icra takiplerinin yapılmasına rağmen şirketin üzerinde malvarlığı bulunmadığı için hukuki yoldan bir kazanım elde edilemiyor.
Bimeks işçilerinin avukatlarından olan Yağız Timoçin, “2016-2020 yılları arasındaki süreçte Bimeks elindeki tüm malvarlığını çıkarıyor, satış gösteriyor, şubelerini kapatıyor. Batan bir şirket olarak iflas etmeye doğru gidiyor. Sıkıntılar şurada başlıyor, kapanmalardaki sermaye geçişlerinde şeffaflık yok, yurt dışında ortak oldukları şirketler aracılığıyla sermaye geçişleri meydana geliyor” iddiasında bulunuyor.
Mağazalardaki malların da çeşitli yöntemlerle kaçırıldığını öne süren Timoçin, “Bu süreçte işçilerin birçoğu dava açmış durumda, davalarını kazananlar tahsil aşamasına geçmiş, ancak şirketin bir tek Çekmeköy’de bir ofisi var. Vergi alacakları da var; ancak haczedilecek hiçbir mal varlığı olmadığı için tahsil aşamasına gelinemiyor” diyor.
Avukat Timoçin, tamamen borca batık bir şirket olmasına rağmen iflasını vermemesinin ticari usulsüzlük olduğu iddiasıyla birçok farklı ilde suç duyurusunda bulunduklarını aktardı.
Timoçin, Akgiray ailesinin şirketlerle bağlarını incelemek için aslında işletilebilecek birçok hukuki sürecin olduğunu; ancak etkin bir soruşturma yürütülmediğini ifade ediyor.
Boğaziçi Üniversitesi öğrencileri: Soruşturma talep ediyoruz
Boğaziçi Üniversitesi’nin bazı öğrenci kulüpleri ise ortak bir açıklama yaparak Vedat Akgiray hakkında bir soruşturma açılmasını talep etti.
Boğaziçi Üniversitesi Rektörlüğü’ne yazılan açık mektupta, Akgiray’ın okulun etik ilkelerine uymadığı belirtilerek, “Bimeks işçilerinin okul önünde seslerini duyurmak için eylemler yapma zorunluluğunda bırakılması biz öğrencilerin kabul edemeyeceği bir durumdur” ifadesi kullanıldı.
