Ekonomi – GÜBRETAŞ’a dur Mehmet Cengiz’e koş GÜBRETAŞ’ta “pahalı üretiliyor” denilerek gübre üretimi durduruldu, bunun yerine Mehmet Cengiz’den gübre alındı…
Hükümet, tarımda uygulanan yanlış politikaların neden olduğu sorunların üstünü palyatif tedbirlerle örtmeye çalışıyor. Üreticinin girdi maliyetleri artarken, market tarafında gıda fiyatlarının düşürülmeye çalışılması trajikomik bir durum olarak değerlendirilirken, Tarım Kredi Marketler üzerinden başlatılan indirim kampanyasının faturası da yine çiftçiye çıkarılacak. Gıda tarafından bunlar yaşanırken, hükümetin bugüne kadar görmezlikten geldiği gübre fiyatları ile ilgili de bir çalışma yürüttüğü ortaya çıktı. Gübre fiyatları son 6-8 ay içinde bire 7-8 kat artarken, gübredeki fahiş fiyat artışlarına karşı hiçbir işlem yapılmaması çiftçinin de tepkisini çekmişti. Ancak başlatılan yeni çalışma ile çiftçiye Tarım Kredi Kooperatifleri üzerinden uygun fiyattan gübre verilmesi hedefleniyor. Hükümetin Tarım Kredi Kooperatifleri üzerinden çiftçiye uygun fiyattan gübre tedarik edilmesi ile ilgili çalışma başlatması, Millî Gazete’nin gübredeki büyük vurgun haberlerindeki haklılığını da belgelenmiş olacak.
Millî Gazete, tarımsal üretimde çiftçinin en önemli girdisini oluşturan gübrede, hükümetin üzerinde çalıştığı çalışmanın detaylarına ulaştı. Buna göre, GÜBRETAŞ’ın İran’da yüzde 48 ortağı olduğu RAZİ’de üretilen üre gübresi uygun fiyata ithal edilecek. Hatta üre gübresi ithalatı ile ilgili ilk gemilerin yola çıktığı kaydediliyor.
GÜBRETAŞ, üre gübresinin dışında DAP ve kompoze gübreleri de Mehmet Cengiz’e ait ETİ GÜBRE’den tedarik etti. Hüseyin Aydın’ın Tarım Kredi Kooperatifleri genel müdürü olmasıyla birlikte Mehmet Cengiz’den kısa sürede 250 bin ton gübre satın alınması dikkat çekti.
Tarım Kredi Kooperatifleri’ne ait GÜBRETAŞ’ın kompoze gübre üretimi varken, Genel Müdür Hüseyin Aydın tarafından pahalı üretildiği gerekçe gösterilerek Eti Gübre’den 150 bin ton 20.20 (kompoze gübre) alındığı ortaya çıktı. Aynı zamanda GÜBRETAŞ Yönetim Kurulu başkanı olan Hüseyin Aydın’ın kurum içi toplantılarda, “siz daha pahalı gübre üretiyorsunuz” şeklinde dert yandığı kaydedilirken, kurum genel müdürünün pahalı üretimden şikâyet edip Eti Gübre’den gübre alması çiftçiye ait olan GÜBRETAŞ’ta yaşanan çelişkiyi gözler önüne serdi.
GÜBRETAŞ, gübre fiyatlarını uygun fiyata tedarik ederek çiftçinin girdi maliyetlerini düşürmek için İran’daki RAZİ şirketine 2008 yılında ortak olmuştu. GÜBRETAŞ’ın İran’da yaptığı yatırımla özellikle üre gübresinde elinin kuvvetlenmiş olmasına rağmen, yıllardır bu yatırım çiftçinin lehine kullanılmamıştı.
Hükümetin bugüne kadar GÜBRETAŞ’ın RAZİ’deki yatırımını çiftçinin lehine kullanmazken, gelinen noktada burada bir çalışma yürütmesi, “Böylesine önemli bir yatırım olmasına rağmen bugüne kadar neden çiftçiye uygun fiyata gübre tedarik edilmedi?” sorusunu gündeme getiriyor. Bugüne kadar çiftçinin lehine kullanılmayan bu yatırımın, gelinen noktada ilk defa kullanılacak olması “seçim hamlesi olarak” değerlendirilirken, hükümet gübrede yapacağı bu hamle ile gübre fiyatlarından dolayı büyük tepki çeken çiftçinin de gönlünü almaya çalışacak.
Diğer yandan Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, tarımsal desteklerde sadeleştirmeye gidilerek, buğday, arpa, çavdar, yulaf ile yağlı tohumlarda mazot ve gübrenin ayni olarak karşılanacağını açıkladı. Bakan Kirişci’nin bu açıklaması, mazot ve gübredeki ayni desteğin hangi kurum üzerinden çiftçiye verileceği sorusunu gündeme getirmişti. Alınan bilgilere göre Tarım Kredi Kooperatifleri’nin üre, DAP ve kompoze gübrede ciddi bir alıma gitmesi söz konusu gübre desteğinin de Tarım Kredi Kooperatifleri üzerinden verileceğini gösteriyor.
Hükümetin, çiftçiye uygun gübre tedarik edilmesi için GÜBRETAŞ üzerinden başlattığı çalışma olumlu bulunurken, bugüne kadar çiftçinin lehine kullanılmayan RAZİ’nin ve GÜBRETAŞ’ın kendi üretim tesislerindeki kompoze gübre üretimini durdurarak, bu gübrelerin Mehmet Cengiz’e ait Eti Gübre’den tedarik edilmesi de soru işaretlerini gündeme getirdi.
Çiftçinin şirketi olan GÜBRETAŞ’ın uygun fiyata gübre ithal etmesine rağmen çiftçiye fahiş fiyatla sattığı ortaya çıkmıştı. 2021 Şubat ayında üre gübresini 2.050 liradan ithal eden GÜBRETAŞ, aynı gübreyi çiftçiye 3 bin 240 liradan satmıştı. Millî Gazete, bunu belgeleri ile ortaya koymasına rağmen, fahiş satışla ilgili olarak hiçbir işlem yapılmamış, konunun üstü kapatılmıştı.
Kaynak: Milli Gazete