EKONOMİ – En çok kazandıran personel Akbank’ta! Akbank, Personeline Ödediği 1 TL Karşılığında 4,86 TL Kar Etmiş! Dün (14.11.2023 tarihinde) ‘Gelirinden personele en fazla pay veren İş Bankası en az verip en çok kar eden Yapı Kredi oldu!! başlıklı yazımda, 2023 9 aylık finansallar itibariyle Türkiye’nin en büyük 6 özel bankasının ‘Kul Hakkı Oranlarını’ analiz etmiştim.
Size tavsiyem, şayet okumadıysanız bu yazıdan önce dünkü yazımı okumanız.
Bugün de analizime devam ediyorum.
Ben öyle diyorum…
Niye mi?
Gelin anlatayım.
Bu oran, personel başına yapılan gider yani ÖDEME ile personel başına üretilen KAR arasındaki ilişkiyi gösteriyor.
Yani personel başına ödenen 1 TL karşılığında kaç TL KAR ETTİM sorusunun cevabını veriyor!
Peki adına neden KALDIRAÇ ORANI diyorum, onu da anlatayım.
Kaldıraç, en basit haliyle, borçlanma karşılığı elde edilen fonun kullanılmasıyla borçlanma maliyeti üzerinde getiri elde edilmesini ifade eder.
Şirketler insan sermayesinin, yani çalışanların SAHİBİ OLAMAZLAR!
Onların emeklerini, bilgi ve becerilerini KİRALAYABİLİRLER ki, aslında teorik olarak şirketler çalışanlarının onlara sağladığı emek yani fayda karşılığı personeline borçlanır.
Bu borçların kurumsal bir anlayışla ödenmesi ise ücreti yani personel giderini oluşturur.
Şirketlerin kısa vadeli hedefi ise çalışanların emeklerinden faydalanmak, GELİR ELDE ETMEK ve o gelirden personel giderini yani EMEK MALİYETİNİ ödeyerek KAR SAĞLAMAKTIR.
İşte bu nedenle,
Personel başına kar tutarını personel başına maliyete tutarına bölerseniz elde edeceğiniz KATSAYI, PERSONEL KALDIRAÇ ORANI şeklinde isimlendirilebilir.
Tekrar edersek, bu oran şu soruya cevap verir: Personel kendisine ödenen bir TL karşılığında kaç TL Kar Sağladı!
Öncelikle sonuçları verelim sonra genel değerlendirmeyi yapalım.
2023/3. Çeyrek itibariyle sektör ortalaması 3,99. Diğer bir ifadeyle sektörde personel başına ödenen 1 TL karşılığında yaklaşık 4 TL kar elde edildiği görülüyor.
İş Bankası hem 9 aylık dönemde hem de önceki dönemlerde en düşük personel kaldıraç oranına sahip.
Ayrıca 2023/3. Çeyrek sonuçları çerçevesinde İş Bankası, Denizbank ve Garanti Bankası’nın personel kaldıraç oranları sektör ortalamasının altındayken, QNB Finansbank, Yapı ve Kredi Bankası ve Akbank’ın personel kaldıraç oranlarının sektör ortalamasının üzerinde olduğu görülüyor.
Akbank hem 9 aylık dönemde hem de önceki dönemlerde en yüksek personel kaldıraç oranına sahip.
2023/3. Çeyrek itibariyle Akbank personeline ödediği 1 TL karşılığında 4,86 TL kar elde etmiş durumda!
Bu orandaki artış aşağıdaki nedenlerle oluşur;
Akbank’a baktığımızda çalışan sayısında önemsenmeyecek düzeyde bir artış görmekteyiz, yani değişmemiş. 2022/2. Çeyrekte 12.230 olan çalışan sayısı 2023/3. Çeyrekte 12.885 olmuş. Karda ise ciddi bir artış söz konusu. 2022/2. Çeyrekte 21,156 milyar TL olan dönem net karı, 2023/3. Çeyrekte 51,460 milyar TL seviyesinde.
O halde Akbank’ı sonunculuğa iten yani en yüksek personel kaldıraç oranına sahip olmasına neden olan hususlar hiç şüphesiz çalışan ücretlerindeki düşüklük veya çalışan sayısındaki azlık veya her ikisi birden. Sebebin ne olduğuna en iyi karar verecek olanlar hiç şüphesiz ki Akbank çalışanlarıdır.
Diğer taraftan Akbank’ın bir önceki yıla ait dönemlere kıyasla 2023 2. ve 3. Çeyreklerde personel kaldıraç oranını kayda değer şekilde düşürdüğü görülüyor. Personel giderlerindeki artış, yani ücretlerdeki iyileşme bunun temel nedeni. Lakin bu durum 2023 9 aylık sonuçlar itibariyle Akbank’ı kul hakkı oranı sıralamasında sonunculuktan kurtarsa da personel kaldıraç oranında hala listenin dibinden çekip alamamış.
İş Bankası’na bir parantez açmak gerek.
Neredeyse çalışan koşulları itibariyle şu ana kadar yaptığım tüm analizlerde liste başı çıkıyor. Liderliği kimselere kaptırmıyor. Süslü ‘İnsan Kaynakları Direktör’ diliyle SOV YAPMADIĞI anlaşılıyor! İcraatla çalışanlarına verdiği değeri gösteriyor.
Sevgi ve vicdanla kalın.
Doç. Dr. Soner GÖKTEN
Kaynak: Paramedya