Amerikalılar şokta, gerçek ölü sayısı açıklanandan daha fazla.
New York Times, buna ülkenin dört bir yanından örnekler veriyor.Gazeteye konuşan Indianalı bir doktor;
Mart ayında ölen bir hastasına koronavirüs testi yaptırmak istediğini fakat talebinin reddedildiğini aktarıyor.
New York’taki paramedikler de evlerinde ölen çok sayıda hastaya;
Covid-19 belirtisi göstermelerine rağmen test yapılmadığını söylüyor.
Virginia’da ise koronavirüsten ölen üç sağlık çalışanının ölüm belgelerinin yalnızca birinde gerekçe olarak koronavirüsün yazıldığı belirtiliyor.
koronavirüs kaynakları ölüm verilerinin sisteme girilmeme nedenleri arasında tutarsız protokoller,
kısıtlı kaynaklar ve karar alma süreçlerinde şehirler arasında yaşanan farklılıkları gösteriyor.
KIRSAL BÖLGELERDE TEST ŞİKAYETİ
Özellikle kırsal bölgelerdeki doktorlar, ellerinde yeterli sayıda test olmadığını söylüyor.
Doktorlar son iki ayda pek çok koronavirüs ölümünün kayıtlara grip veya zatürre olarak geçtiğini düşünüyor.
Bu da koronavirüs verilerini derleyen Ulusal Sağlık İstatistikleri Kurumu’nun yanlış veri toplamasına yol açıyor.
Kamu sağlığı uzmanlarının pandemi sırasında gerçekleşen ölümlerin nedenlerini derlemenin normal şartlarda aylar veya yıllar aldığına dair görüşlerini aktaran NYT,
günümüzde ise yetkililerin günlük ölü ve vaka sayısı paylaştığını, halkın da bu eksik verilere bakarak salgının boyutunu anlamaya çalıştığını söylüyor.
Gazetenin verdiği örneklerden birinde, koronavirüs belirtileriyle hayatını kaybeden bir kişinin eşinin yoğun uğraşları sonucunda,
cenaze evinde 19 gün boyunca bekletilen cesetten örnek alındığı ve test sonucunun pozitif çıktığı aktarılıyor.
ABD’de federal yetkililerin ise 2021’e kadar bir resmi ölü sonucu açıklaması beklenmiyor.
Bazı uzmanlar, gerçek ölü sayısını öğrenmenin hiçbir zaman mümkün olmayabileceğini söylüyor.
O dönemde bir domuz gribi salgını potansiyeli fark edilmiş, doktorlar aceleyle pek çok vakanın ölüm sebebini domuz gribi olarak kayıtlara geçirmeye başlamıştı.
Önceki yıl ise aynı belirtilerle ölen hastaların ölüm belgelerinde zatürre yazıyordu.
Gazeteye konuşan Johns Hopkins Üniversitesi Bloomberg Kamu Sağlığı Okulu’ndan Doç. Dr. Stephane Helleringer,
“1918-19 İspanyol gribinde ölenlerin sayısı hâlâ bir tartışma konusu” diyor ve ekliyor:
“Gerçek ölü ve vaka sayılarını öğrenmek uzun bir zaman alabilir.
Bunun nedeni de sadece verilerdeki sorunlar değil, aynı zamanda pandeminin etkilerinin çok karmaşık olması.”
Dünya genelinde yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının en etkili olduğu ülke haline gelen ABD’de;
geride kalan bir haftada vaka sayısı iki kattan fazla artarak 400 bine, ölü sayısı ise üç kattan fazla artarak 13 bine yaklaştı.
ABD’de Kovid-19 salgınındaki bilanço özellikle son 1 haftada ciddi şekilde ağırlaşırken, hem ülke ekonomisi hem de sağlık sistemi çetin bir sınav veriyor.
ABD’de 31 Mart’ta 187 bin 945 olan vaka sayısı 7 Nisan’da 400 bine yaklaşırken,
söz konusu tarih aralığında ölü sayıları da 3 bin 889’dan yaklaşık 13 bine ulaştı.
gelecek 2 haftanın ABD için daha da kötü olacağını, ülkede vaka ve ölü sayılarında büyük bir artış kaydedileceğini belirtiyor.
Beyaz Saray uzmanları, alınan tüm önlemlere uyulsa bile ABD’de 100 ila 240 bin kişinin ölebileceği şeklindeki projeksiyona dikkat çekiyor.
İlk vaka 21 Ocak’ta, ilk ölüm 1 Mart’ta
ABD’de virüse “ilk kez” 21 Ocak’ta Washington eyaletinde 30’lu yaşlarda ve son dönemde Vuhan’a seyahat eden bir erkekte rastlandı.
İlerleyen günlerde vaka sayılarında ilerleme az oldu. Ancak birçok uzman, bu ilerlemenin az olmasının virüsün yayılmaması değil de ülkede test yapılmamasına bağlıyor.
“ilk ölüm” 1 Mart’ta Washington eyaletinde gerçekleşti, ertesi gün ülkedeki vaka sayısı 3 basamaklı rakamlara ulaşarak 100’ü buldu.
ABD’deki vaka sayısı ilk kez binin üzerine çıkarak 1281’e ulaştı. Aynı tarihte, salgında yaşamını yitirenlerin sayısı da 38 oldu.
ABD’de takvimler 17 Mart’ı gösterdiğinde, dağıtılan yeni test kitlerinin de etkisiyle ülkedeki vaka sayısı 5 bin 810’a, ölü sayısı da 102’ye yükseldi.
19 Mart’tan itibaren New York başta olmak üzere tüm eyaletlerde virüse rastlandı. Bu tarihte, ABD’deki vaka sayıları 12 bin 296’yı, ölümler ise 202’yi buldu.
25 Mart’ta ilk kez ABD’deki ölü sayısı 1000 barajını aşarken, vaka sayısı da 70 bine yaklaştı. ABD’deki vaka sayıları, 27 Mart’ta 100 bini geçti, aynı gün ölü sayısı da 1630’a ulaştı.
30 Mart itibarıyla ABD’deki vaka sayıları hemen her gün 4 basamaklı rakamlarla artarken, bu sayılar her gün 20 binin üzerinde rakamlarla artış gösterdi.
ABD’de 31 Mart-7 Nisan’da salgın şu şekilde ilerledi
“31 Mart: 187 bin 945 vaka, 3 bin 889 ölü1 Nisan: 214 bin 375 vaka,
4 bin 839 ölü2 Nisan: 244 bin 412 vaka, 5 bin 907 ölü3 Nisan: 276 bin 579 vaka,
7 bin 101 ölü4 Nisan: 311 bin 971 vaka, 8 bin 459 ölü5
Nisan: 336 bin 858 vaka, 9 bin 606 ölü6 Nisan : 367 bin 650 vaka, 10 bin 915 ölü.”
Öte yandan,
ABD’de Sağlık Bakanlığı gibi tek bir resmi kurumun vakaları günlük olarak güncellememesi nedeniyle çoğu zaman basın kuruluşları, söz konusu sayıları kendi kaynaklarından ediniyor. Bu nedenle de rakamlarda bazı farklılıklar gözlemlenebiliyor.
Virüsün ABD’deki merkez üssü “New York”
Salgının ülkedeki merkez üssü ABD’nin en büyük metropolü New York kentini de içinde barındıran New York eyaleti oldu.
New York eyaletinde, Kovid-19 nedeniyle yaklaşık 5 bin 500 kişi yaşamını yitirirken, vaka sayısı ise 140 bini geçti.
Salgının bir diğer sıcak noktası New York’un komşusu New Jersey’de de şu ana kadar 44 binden fazla vaka tespit edilirken, yaşamını yitirenlerin sayısı da 1200’ü geçti.
Michigan, California, Louisiana ve Massachusetts de alarm veriyor
ABD’deki vakalarda New York ve New Jersey öne çıksa da diğer bazı eyaletlerde de virüs büyük bir hızla yayılıyor.
New York ve New Jersey’in ardından ülkedeki salgında 3. sırada olan Michigan’da yaklaşık 18 bin 970 vaka tespit edilirken, 845 kişi de virüs nedeniyle yaşamını yitirdi.
Michigan’ı, Los Angeles ve San Francisco gibi metropolleri de içine alan ve ülkenin en büyük eyaletlerinden olan California, 16 bin 366 vaka ve 386 ölümle takip ediyor.
Listede 5. sırada 16 bin 284 vaka ve 582 ölüm ile Louisiana, 15 bin 202 vaka ve 356 ölümle Massachusetts izliyor.
Trump’ın “salgınla mücadelesi” tartışılıyor
Ülkede vaka ve ölü sayısı artarken, Trump yönetimi de yeterli önlem almamak ve test kitlerinin martın ortasına kadar pahalı ve yetersiz olması nedeniyle eleştiriliyor.
Trump’ın 18 Mart’ta onayladığı bir yasayla testler ücretsiz hale getirilse de bu defa New York başta olmak üzere birçok eyalette, tıbbi ekipman eksikliği baş gösterdi.
federal hükümetten yeterli destek alamadıklarından yakınırken, Trump da eyaletlerin kendi hazırlıklarını yapmadıklarını belirtiyor.
Tıbbi maske ve suni solunum cihazları başta olmak üzere sağlık çalışanlarının,
Kovid-19’la mücadelede ihtiyaç duyduğu kaynakların yetersizliği
ABD’de son dönemde gündeme gelen önemli konulardan birini teşkil ediyor.
Trump’ın ulusal çapta sokağa çıkma yasağı ilan etmemesi,
New York gibi sıcak noktalara hala hava ve kara yoluyla yapılan seyahatlere ciddi bir kısıtlama getirmemesi gibi noktalarda da eleştirilerin hedefi oluyor.
Federal bir devlet yapısına sahip ABD’de birçok eyalet yönetimi, salgına karşı kendi önlemlerini alıyor.
ABD’de ilk olarak 1 Mart’ta Florida’da, ilerleyen günlerde ise New York, Washington, New Jersey, Maryland, Virginia başta olmak üzere
birçok eyalet ve başkent Washington’da Kovid-19 nedeniyle “acil durum” ilan edildi.
Ülkede şu anda Kuzey Dakota, Güney Dakota, Nebraska, Iowa ve Arkansas dışındaki tüm eyaletlerde, “evde kal” talimatı uygulanıyor.
Wyoming, Utah ve Oklahoma’da sadece bazı bölgelerde uygulanırken New York, New Jersey, Virginia, Maryland başta olmak üzere diğer tüm eyaletlerde bu talimat, eyalet genelini kapsıyor.
Eyaletlerin dışında ABD’nin başkenti Washington DC’de de “evde kal” talimatı uygulanıyor.
Doğrudan sokağa çıkma yasağı olarak değerlendirilmeyen bu yöntemle,
halktan market ya da eczane alışverişi gibi zaruri ihtiyaçlarını karşılamak dışında evlerinde kalmaları isteniyor.
Belirli bir uzaklığa kadar ve sosyal mesafeyi koruma şartıyla yürüyüş yapmaya da izin veriliyor.
