80. Venedik Festivali’nin açılış sineması “Komutan”, kendi tipine yeni bir boyut kazandırma savında olmayan, lakin hümanist içeriği yanında, vakit ve coğrafya ötesi çağrışımlarıyla, her periyot izlenmesi gereken bir sinema.
Savaş sinemaları, alevli ve kanlı çatışmaların çarpıcı görselliğinden medet ummadığında; tansiyon oluşturmayı hedeflerken de yavan estetik reçetelerden uzak durmayı başarabildiği oranda çok daha tesirli, manalı ve yapan olabiliyor.
80. Venedik Festivali’nin açılış sineması “Komutan”, kendi tipine yeni bir boyut kazandırma argümanında olmayan, lakin hümanist içeriği yanında, vakit ve coğrafya ötesi çağrışımlarıyla, her devir izlenmesi gereken bir sinema. Bilhassa de, yakın geleceğimizi karartan büyük savaş bulutlarının ağırlaştığı, mahallî çatışmaların artarak sürdüğü günümüzde …
İtalyan sinemasının, global seviyede şimdi çok tanınmayan ismi Edoardo De Angelis’in (1978, Napoli) senaryosunu yazıp yönettiği, şimdi dördüncü uzun sineması olan “Comandante”, gerçek bir olayı beyazperdeye taşıyor.
1940 yılı başlarındayız. İtalyan donanmasına ilişkin bir denizaltı, Atlas Okyanusu sularında, tarafsız olması gerekirken kendilerine ateş açan Belçika bandıralı bir yük gemisini batırır… Pierrefrancesco Favino’nun yüklü, sağlam yorumuyla farklı bir efsanevi kahraman kimliğine bürünen, “Comandante Cappellini” isimli denizaltının o periyottaki kumandanı Salvatore Todaro, batırdığı Belçika bandralı şilepten denize dökülen mürettebattın 26’sına, savaş mantığıyla pek uyuşmayan etik bir halla iki defa yardım eli uzatır; buyruğu altındaki İtalyan denizci er ve subayları mevt tehlikesine maruz bırakmak kıymetine, onları kurtarır.
Komutan, savaş alanındaki bir denizaltı kaptanı üzere değil, klâsik etik bedellere sahip çıkarak gemisini son terk eden has denizci kaptan kimliğiyle hareket etmiş; öncelikle yüreğinden gelen sese, insani dayanışma davetine kulak vermiştir…
Bugün, Akdeniz’de batan kaçak mülteci teknelerine yardım eli uzatmak yerine, kimi vakit inançlı limanlara gelmelerini bile geciktiren, hatta engelleyen, başta İtalya olmak üzere tüm AB üyesi siyasetçilerin “Comandante”yi öncelikle izlemesi gerekir…
La Mostra’nın esaslı ve bağımsız yan seçkisi, bu yıl 20. yaşını kutlayan “Venice Days”in (Giornate degli Autori) açılışındaysa, değerli bir şimdiki direniş yansıyor perdeye.
Bir Fransa-İran ortak imali olan “Güneş Doğacak” (Aftab Mishavad), alışılmış kategoriler ötesinde “deneysel politik sinema” diye tanımlanabilecek; tiyatrosal, toplumsal, siyasal ve felsefi boyutlarıyla son derece özgün, tahminen sıkıntı, fakat çok ta varlıklı bir sinema…
Kendisi de bir tiyatro adamı olan Najafi, İranlı genç bayan oyuncularla birlikte sahneye koymaya çalıştığı özgün bir piyesin provalarına davet ediyor izleyicisini. Direktör ve oyuncular, Aristofanes’in yaklaşık 2500 yıl evvel kaleme aldığı, seks grevi yaparak şiddet yanlısı savaşçı eşlerini cezalandıran bayanların başkaldırısını anlatan “Lysistrata” isimli oyununu, İranlı bayanların yeni uğraşına uyarlamak için kolları sıvamışlardır. Provalar sırasında patlayan sokak şovları, direktörü ve sinemanın hiçbir karesinde yüzlerini görmediğimiz bayan oyuncuları, kendilerini sorgulamaya ve pozisyonlarını tartışmaya iteleyecektir. Tiyatro gerçek hayatla iç içe geçmiş, herkes toplumsal direnişteki yerini ve rolünü de tartışmaya başlamıştır…
