Genel Af yasası ve ceza indirimi haberleri gelmeye devam ediyor. Son günlerde Meclis’in açılmasıyla tekrar gündeme gelen genel af yasası tartışmaları sürüyor. Meclis geçen hafta 23 Nisan özel oturumuyla açılmıştı. Seçim sürecinin bitmesinden sonra bir araya gelmesi beklenen genel kurulun Ceza İnfaz Yasası ve Ceza Kanunu’nda bazı değişiklikler öngören taslak çalışmalarını ele alması bekleniyor.
Af bekleyen on binlerce mahkumun gözü Mecliste. Meclis ne zaman açılacak, Mecliste hangi konular görüşülecek araştırmaları vatandaşların gündeminde. Özellikle yerel seçimler öncesi genel af haberlerini bekleyen vatandaşlar Meclisin açılmasını sabırsızlıkla bekliyor. Meclis, yerel seçimlerden bir hafta sonra 9 Nisan’da mesaisine başlayacaktı. Ancak İstanbul’daki seçim sonuçlarına yapılan itirazların büyümesi üzerine ertelenmişti.
AF YASASI MECLİS’E NE ZAMAN GELECEK?
Seçim tartışmalarının bitmesinden sonra toplanması beklenen genel kurulun Ceza İnfaz Yasası ve Ceza Kanunu’nda bazı değişiklikler öngören taslak çalışmalarını ele alması bekleniyor. Çalışmaların daha sonra Adalet Komisyonundan da geçerek Meclis’e geleceği belirtiliyor.
Seçim tartışmalarının bitmesinden sonra toplanması beklenen genel kurulun Ceza İnfaz Yasası ve Ceza Kanunu’nda bazı değişiklikler öngören taslak çalışmalarını ele alması bekleniyor. Çalışmaların daha sonra Adalet Komisyonundan da geçerek Meclis’e geleceği belirtiliyor.
TBMM bir yasama faaliyeti olarak af kararı alabiliyor. Milliyetçi Hareket Partisi’nin teklifi ise Anayasanın 87. maddesinde düzenlenen genel ve özel af niteliği taşımıyor.
Hazırlanan kanun teklifinin genel veya özel af olmadığını ifade eden MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız söz konusu teklife “devlet indirimi” ya da “şartlı ceza indirimidir” demişti.
Adalet ve Kalkınma partisi TBMM Grup Başkanı Naci Bostancı 6 Mart 2019 tarihli konuşmasında Milliyetçi Hareket Partisinin teklifinin af olmadığını, ceza indirimi içerdiğini vurgulayarak ”Seçim sonrası bakılır. Halkımız da bunu takdir eder” dedi.
Şartlı ceza indirimi olarak adlandırılan teklif, hükümlü ve tutuklu olanların kesinleşmiş hükümlerde, hükmolunan cezaların toplamından bir defaya mahsus olmak üzere 5 yıl indirim yapılmasını öngörüyor. Hükümlü ve tutuklunun indirim yapıldıktan sonra infazı gereken cezası kalmazsa salıverilecek.
CEZA İNDİRİMİ NE ZAMAN ÇIKACAK?
Vatandaşlar, 31 Mart yerel seçimler sonrası 2019 yılın da af ya da ceza indirimi çıkacak mı diye merak ediyor. Üst düzey yetkililerden yapılan açıklamalar trend oluyor. AK Parti’den konu ile ilgili son açıklamayı yapan partinin TBMM Grup Başkanı Naci Bostancı kesin bir tarih vermese de, “Seçim sonrası müzakere edilebilir. MHP’nin getirdiği de bir af teklifi değil, bir ceza indirimi. Zira Meclis de kapalı. Seçim sonrası, mütaala edilir ve bakılır. Halkımız da bunu takdir ede” şeklinde konuştu.
AF YASASINDAN KİMLER YARARLANACAK?
Milliyetçi Hareket Partisi, bilindiği üzere 19 Mayıs 2018 tarihine kadar işlenmiş suçlarla ilgili olarak 5 sene koşullu indirimi öne süren kanun teklifini 24 Eylül tarihinde TBMM’ye sunmuştu. MHP Genel Başkan Yardımcısı, İstanbul Milletvekili Feti Yıldız, MHP Grup Başkan Vekilleri Erkan Akçay ve Erhan Usta ile MHP milletvekillerinin imzası ile sunulan teklif, “Bazı Suçlarla İlgili Ceza Sürelerinden Şartlı İndirim ile Tutuklu ve Hükümlülerin Salıverilmesine Dair Kanun Teklifi” ismi altında ön plana çıkarılmıştır. Kanun teklifi toplam olarak 8 maddeden oluşmaktadır ve FETÖ, PKK ve diğer terör örgütleri ile çocuk istismarı ve kadın cinayeti mahkumları bu kanun kapsamına dahil edilmemişlerdir.
TEKLİFE GÖRE KİMLER AF KAPSAMINDA?
Teklif 19 Mayıs 2018 tarihinden sonra işlenen suçları kapsama almıyor. Bu tarihten evvel işlenmiş olan ve kanun kapsamı dışında tutulan suçların dışında 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve 765 sayılı TCK ile özel kanunlardaki suçlar açısından maruz kalınan infaz hükümlerine göre karşılanması gereken toplam ceza miktarlarından şartlı indirim yapılmasını öne süren teklif, bunun sonucunda infazı sona eren hükümlü ve tutukluların serbest bırakılmasını hedeflemektedir. Teklif kapsamında belirtilen suçların dışında kalan suçları işleyen kişiler hakkında verilen cezalardan 5 sene indirim yapılması talep edilmekte. Süre 5 seneden kısa ise kişiler serbest bırakılacak.
BAŞKAN ERDOĞAN AF İÇİN NE DEMİŞTİ?
Başkan Recep Tayyip Erdoğan, AK Parti grup toplantısında af, ittifak ve öğrenci andı tartışmalarına son noktayı koydu. Başkan Erdoğan açıklamasında, “Şu anda 50 binin üzerinde cezaevlerinde sadece uyuşturucu mahkumu var. Şimdi soruyorum milletime bunlara kader mahkumu diyebilir miyiz? Efendim aldatılmış, ne demek aldatılmış? Katillere mi kader mahkumu diyeceğiz, hırsızlık bunlar mı kader mahkumu diyeceğiz? Say sayabildiğin kadar. Liste önünüze geldiği zaman zaten tabloyu görebiliyorsunuz. Devlete karşı işlenen suçlarda yapılabilecek olanları yerine getirmeye gayret edebiliriz.” dedi
NACİ BOSTANCI’DAN GENEL AF AÇIKLAMA
6 Mart tarihinde AK Parti TBMM Grup Başkanı Naci Bostancı, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin genel af açıklamalarıyla ilgili değerlendirmelerde bulundu. Bostancı, “Şu anki Meclis gündeminde bu konu yok. Ancak seçim sonrası, müzakere edilebilir. MHP’nin getirdiği de bir af teklifi değil, bir ceza indirimi şeklinde. Seçim sonrası gündeme gelebilir, bakılır, ne olur, nasıl yapılır, bunlar konuşulur. Zira Meclis de kapalı. Seçim sonrası, mütaala edilir ve bakılır. Halkımız da bunu takdir eder” diye açıklama yaptı.
GENEL AF TEKLFİNİN İÇERİĞİNDE NE VAR?
Milliyetçi Hareket Partisi (MHP), 19 Mayıs 2018 tarihine kadarki suçlara ilişkin 5 yıl şartlı indirim öngören kanun teklifini 24 Eylül’de TBMM Başkanlığına sunmuştu. MHP Genel Başkan Yardımcısı, İstanbul Milletvekili Feti Yıldız, MHP Grup Başkanvekilleri Erkan Akçay ve Erhan Usta ile MHP milletvekillerinin imzasını taşıyan teklif, “Bazı Suçlarla İlgili Ceza Sürelerinden Şartlı İndirim ile Tutuklu ve Hükümlülerin Salıverilmesine Dair Kanun Teklifi” adını taşıyor. Toplam 8 maddeden oluşan teklifte, FETÖ, PKK ve diğer terör örgütleri ile çocuk istismarı ve kadın cinayetleri mahkûmları kapsam dışında tutulmuştu.
AF TASARISI NEYİ ÖNGÖRÜYOR?
TBMM bir yasama faaliyeti olarak af kararı alabiliyor. Milliyetçi Hareket Partisi’nin teklifi ise Anayasanın 87. maddesinde düzenlenen genel ve özel af niteliği taşımıyor.
Hazırlanan kanun teklifinin genel veya özel af olmadığını ifade eden MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız söz konusu teklife “devlet indirimi” ya da “şartlı ceza indirimidir” demişti.
Adalet ve Kalkınma partisi TBMM Grup Başkanı Naci Bostancı 6 Mart 2019 tarihli konuşmasında Milliyetçi Hareket Partisi’nin teklifinin af olmadığını, ceza indirimi içerdiğini vurgulayarak ”Seçim sonrası bakılır. Halkımız da bunu takdir eder” dedi.
CEZA İNİDİRİMİ
Şartlı ceza indirimi olarak adlandırılan teklif hükümlü ve tutuklu olanların kesinleşmiş hükümlerde, hükmolunan cezaların toplamından bir defaya mahsus olmak üzere 5 yıl indirim yapılmasını öngörüyor. Hükümlü ve tutuklunun indirim yapıldıktan sonra infazı gereken cezası kalmazsa salıverilecek.
Sanık veya şüphelinin tutukluluk durumu, istinaf ve temyiz kanun yolunda, ilk derece mahkemesi ile istinaf ceza dairesince hükmolunan cezaların toplam süresi; kovuşturma evresinde, iddianamede ya da görevsizlik kararında sanığın işlediği iddia olunun suç ve suçlara ilişkin sevk maddelerindeki cezanın alt sınırı; soruşturma evresinde şüphelinin üzerine atılı suç veya suçların kanun maddelerinde gösterilen cezanın alt sınırı göz önüne alınarak tabi oldukları infaz hükümlerine göre çekmeleri gereken toplam ceza süresi üzerinden bir defaya mahsus olmak üzere 5 yıl indirim yapılmak suretiyle değerlendirileceği belirtiliyor.
AF KAPSAMINDA OLMAYAN SUÇLAR
Devletin güvenliğine karşı işlenen suçlar (TCK Madde 302’de devletin birliği ve ülkenin bütünlüğünü bozmak, hükümete karşı silahlı isyan, silahlı örgüt, silah sağlama, suç için anlaşma)
Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar (Anayasayı ihlal, Cumhurbaşkanına suikast ve fiili saldırı, yasama organına karşı suç, hükümete karşı suç)
Milli savunmaya karşı suçlar (Halkı askerlikten soğutma, askerleri itaatsizliğe teşvik)
Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçları (Devletin güvenliğine ilişkin belgeler, devlet güvenliğine ilişkin bilgileri temin etme, siyasal veya askeri casusluk, devletin güvenliğine ve siyasal yararlarına ilişkin bilgileri açıklama, gizli kalması gereken bilgileri açıklama, yasaklanan bilgileri temin, yasaklanan bilgileri açıklama)
Soykırım ve insanlığa karşı suçlar
3713 saylı Terörle Mücadele Kanunu’ndaki suçlar
5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun kapsamına giren suçlar
Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar (cinsel saldırı, çocukların cinsel istismarı, reşit olmayanla cinsel ilişki ve cinsel taciz )
Vücut dokunulmazlığına karşı suçlardan olan insan üzerinde deney suçu ile organ veya doku ticareti suçu
6831 sayılı Orman Kanunu’ndaki suçlar
Kasten Öldürme ve Nitelikli Halleri
İşkence ve Eziyet Suçları
Ceza indirimi kapsamı içinde yer alması öngörülen suçlar
Hazırlanan Ceza İnfaz Yasası ve Ceza Kanunu’nda önemli değişiklik içeren yasa tasarısında ceza indirimi kapsamına giren bazı suçlar ise; Türk
Ceza Kanununun ”Kamu Barışına Karşı Suçlar” başlığı altında yer alan 213’üncü maddedeki halk arasında korku ve panik yaratmak amacıyla tehdit, 215 sayılı suçu ve suçluyu övme, 216 sayılı halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama ve 220 sayılı suç işlemek amacıyla örgüt kurma.
Ayrıca mal varlığına karşı suçlar olarak adlandırılan hırsızlık, dolandırıcılık, yağma suçlarıyla kamunun sağlığına karşı suç olarak yer alan uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti de indirim kapsamında yer alacak.
Kanunda kamu idaresinin güvenirliğine ve işleyişine karşı suçlar altında düzenlenen zimmet, irtikap, denetim görevinin ihmali ve rüşvet suçunun şartlı indirim kapsamına alınması da tasarının içinde yer alıyor.
GENEL AF NEDİR?
Genel af, kamu yararına uygunluğu anlaşıldığı belli başlı suç çeşitlerinin kovuşturulmasının durdurulması, verilmiş olan cezaların kaldırılması ya da azaltılmasıdır.
Türk Ceza Kanunun 65 maddesinde genel af şu şekilde yer buluyor;
Genel af halinde, kamu davası düşer, hüküm verilen cezalar bütün neticeleri ile birlikte ortadan kalkar.
Özel af ile birlikte hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine son verilebilir veya infaz kurumunda çektirilecek sürenin kısaltılması sağlanır veya adli para cezasına çevrilebilir.
Cezaya bağlı olan ya da hükümde belirtilen hak yoksunları, özel affa rağmen etkisini sürdürür.
74. maddeye göre genel af, özel af ve şikayetten vazgeçme gibi durumlarda veya adli para cezasının geri alınmasını gerektirmez. Genel af halinde yargılama giderleri de istenmez.
Türkiye’de genel af örnekleri bir hayli fazladır. Örneklerle konumuzu daha da anlaşılır hale getirelim. Hatırlayacak olursanız 6 Şubat 2003 tarihinde cezaların ertelenmesi sağlanmıştı. Başka bir örnek vermek gerekirse, 27 Nisan 2002 tarihine kadar işlenen suçlardan dolayı hapis cezasına mahkum edilenlerin, 4758 numaralı kanun gereği toplam cezaları on yıl indirilmiştir. Dikkat ettiğimiz kadarıyla genelde genel aflar hükümet değişiklikleriyle gündeme gelmektedir ve bu dönemlerde gerçekleşmektedir.
Genel af çıkmasıyla birlikte, soruşturması yürütülen ve henüz dava açılmayan soruşturmalarla ilgili davalar açılmaz. Hakkında hüküm verilip henüz kesinleşmeyenlerin ve davası açılıp mahkemeye devam edenlerin hakkında davaları düşmesine karar verilir.
